Vitrinekasten zijn gemaakt voor mooie spullen waar je zuinig op bent maar tegelijk van wilt genieten - kunst, porselein, of trofeeën. Of, beter nog, dit alles tesamen, bewijst Vika Mitrichenka (1972) die als kunstenaar trofeeën van porselein maakt. Het AMC kocht negen van haar 'Trophy Cups', en exposeert deze kwetsbare installatie in een vitrine. Op negen glanzende sokkeltjes staan negen theekopjes of vaasjes, rijk versierd volgens ooit heersende modes, met daarop negen beeldjes van zwemsters. Sporters zijn gewend aan trofeeën met tierelantijnen, een beeldtaal van feestelijkheid. Maar zo chic staan ze er zelden bij, tronend op de kunstgeschiedenis, op hebbendingen van culturele elites die deze kostbaarheden van generatie op generatie koesterden.

Mitrichenka doet aan praal en glorie, onontkoombaar bij porselein. Dat had zijn hoogtijdagen in de achttiende eeuw, de tijd van de rococo en Franse smaak, met krullerige oortjes en goudversierde schoteltjes. Mitrichenka maakte twee zulke rococokopjes, de andere herinneren aan het neo-classicisme, art deco, Hollands boerenbont en zelfs aan het Russische suprematisme uit de jaren twintig toen avant-gardisten met abstracte kunst en vormgeving het volk dachten te verheffen - een gedachte overigens waar Stalin gauw korte metten mee zou maken.

Zo komt in deze installatie de halve kunstgeschiedenis langs. Ook de zwemsters dragen daaraan bij. Ze knielen en hurken in klassieke poses, in zichzelf gekeerd zoals vrouwen in de kunst altijd wat stilletjes mooi moeten zijn, maar ook klaar voor de start als olympische sporters. Alleen dan op vrij onwaarschijnlijke startblokken... hoezo zwemsters op theekopjes?

Het antwoord hierop is een stuk persoonlijker dan de zo algemene kunstgeschiedenis. Mitrichenka draagt haar trofeeën op aan haar vader in Minsk. Hij was een zeer getalenteerd zwemmer die moeilijk aardde in de mores van de Sovjet-bureaucratie. Daardoor zou hij uiteindelijk geen profzwemmer worden, maar werd hij op een zijlijn werd gezet, als zwemleraar in het onderwijs. Toen vond hij een nieuwe passie, kunst, die hij - getuige de teksten op de trofeeën - bijna evangelisch ging verkondigen.

'For having said to a guard "I feel sorry for people who do not understand art"', staat op een rococoachtig pompoenkopje, het type servies dat in het Interbellum populair was in gegoede Amsterdamse kringen. Het lijkt of het leven niet altijd meeveel voor Mitrichenka's vader. 'For tirelessly trying to teach his mother-in-law how to understand art, in spite of her permanent statements "Damn, your art!"', een felheid die wordt bekroond - of eigenlijk gesust - door een Russisch kopje met suprematistische abstracte lijnen als versiering. Niet zelden zit er een tragiek in de teksten: 'For giving lectures on the history of art to his bedside neighbours in the hospital during his rehabilitation after a heart attack', schreef zijn dochter op een Hollands boerenbont theepotje.

Een zieke man, wiens sportcarrière niet van de grond kwam, kunst predikend tegen onwillige oren... dit zijn theekopjes met een verhaal. De grootste trofee staat op een soort een urn, het soort voor op schoorsteenmantels, met goudglazuur randjes en plaatjes van wat een mausoleum lijkt te zijn - lijkt, Mitrichenka geeft niets zomaar weg - en optimistische woorden: 'For contributing to the physical and cultural development of his mother-in-law and for explaining to her about the positive effects sport has on the human body and art on the human soul'.

Deze ode aan haar vader maakte Vika op afstand. In 2000 vertrok ze in haar eentje op een toeristenvisum uit Minsk naar Nederland, om haar werk te tonen op de Rietveldacademie. Ze werd er prompt aangenomen en doorliep na de Rietveld ook nog de Rijksacademie. De keuze voor Nederland was niet zomaar. Ze was diep gefascineerd door de Hollandse Gouden Eeuw, door schilders als Johannes Vermeer en Pieter de Hoogh. Die kunstgeschiedenis zetelt in Amsterdam in het Rijksmuseum aan het Museumplein, waar aan de overzijde in het Stedelijk Museum vijf van Mitrichenka's creaties permanent staan opgesteld in de designvleugel, als jonge exponent van een lange traditie. Zo'n prestatie is ook een trofee waard.

Mitrichenka's werk past in deze tijd nu ambacht opnieuw in de belangstelling staat: kunst is meer dan een idee alleen. Daarbij wil zij de geschiedenis van de toegepaste kunst, theeserviezen, uit het tuttebellenhoekje halen. Dat doet ze door er een verhaal mee te vertellen - geschiedenissen en persoonlijke verhalen opstapelend als schoteltjes in een etagère. Het is dat haar vader nog leeft en volgens Vika best gelukkig is, anders zou je de installatie verwarren met een requiem, een in porselein gegoten bidprentje voor een bevlogen man wiens leven anders liep dan gehoopt. Hij mag gerust zijn. Zijn dochter eert alles waar hij voor staat. Sport, kunstgeschiedenis en een liefde voor familie en schoonheid. Of, in de woorden die haar vader volgens een van de 'Trophy Cups' uitsprak tegen zijn buren in een sanatorium: "Beauty heals".

www.amc.nl en www.issuu.com