"Werkt dit, gaan kinderen hier in zitten?" vraagt museumdirecteur Kees van Twist aan de serveerster van het Mendini restaurant. Hij aait over de kinderstoel die Maarten Baas speciaal voor het nieuwe museumrestaurant ontwierp. "En als zo'n kind dan een lepeltje pap wegslaat, is dat goed weg te poetsen?". Samen inspecteren ze het oppervlak - dat lijkt in orde. Als Van Twist door zijn museum loopt, ontsnapt geen detail - tekstbordjes, verlichting - aan zijn aandacht. Zondag heropent het gebouw na een ingrijpende opknapbeurt die ruim acht maanden duurde. De gouden toren, waar het iconische pand van architect Mendini beroemd om is, blinkt als nooit tevoren.

Het blijkt te kunnen: een museum verbouwen en binnen het budget en de deadlines te blijven. Alleen het paviljoen met de nieuwe museumwinkel staat nog in de steigers. De beslissing om te verbouwen ontstond toen Van Twist na een jaar New York terugkeerde naar het Groninger Museum, waar hij sinds 1998 directeur was geweest. "Het gebouw was sleets geworden," zegt hij. Er zat zelfs vocht onder de vloeren. Het is vreemd dat zo'n jong pand, uit 1994, nu al gerenoveerd moest worden. Van Twist wijt dat aan de toeloop. Het pand was berekend op 90.000 bezoekers per jaar, terwijl het al geruime tijd zo'n 200.000 à 250.000 mensen trekt. Daar had vooral de bekleding van de mozaïeken trap in de hal flink onder geleden.

Negen maanden in een ontmanteld museum zitten was geen pretje, vond Van Twist. "Zeker niet toen de bulldozers door de zalen trokken." Maar nu is het pand niet alleen opgeknapt - nieuwe muren, vloeren, ledverlichting - het is een aantal functionele ruimtes rijker die passen bij de luxueuze bonbondoos waar het museum aan doet denken. Studio Job ontwierp een ontvangstruimte annex trouwzaal met een goudkleurige fontein en kroonluchters, Jaime Hayon een informatiecentrum waar digitale snufjes gecombineerd zijn met gecapitonneerde fauteuils.

In een persverklaring schrijft de inmiddels hoogbejaarde Mendini dat hij zich gevleid voelt dat de esthetiek van het pand zo gerespecteerd is. Alle vernieuwingen, tot en met de bonte deurknoppen van de wc's, passen bij de barokke veelkleurigheid die zowel het gebouw als de collectie kenmerken. "Dit is geen museum voor minimalisme," zegt Van Twist.

En dus vind je er exposities die passen bij het extravagante imago waarmee het museum zich wil onderscheiden. Elke twee jaar organiseert het een tentoonstelling met oude Russische schilderkunst, die veel publiek trekt. Zondag opent 'Het Onbekende Rusland', over oriëntalisme van 1850 tot pakweg de val van het tsaristische rijk. Heel toevallig loopt deze expositie gelijktijdig met de grote oriëntalisme-tentoonstelling nu in Brussel, met werk van Delacroix tot Kandinsky. In beide exposities vind je academische schilderijen van mannen met tulbanden die de wacht houden bij Moorse poorten. Europese fantasieën over harems en barbaren werden gevoed door kolonialisme en vrouwenangst. Maar voor een Rus was oriëntalisme nog ingewikkelder dan voor een Parijse schilder: afhankelijk van politieke stromingen voelden Russen zich soms meer Europees, soms meer Aziatisch.

En nog ligt deze kunst politiek gevoelig. De bruikleengevers uit Tsjetsjenië, Oezbekistan en Karakalpakstan wisten Groningen net zo min te liggen als andersom. Wat moest zo'n Europees museum met hun topstukken over veldslagen, inmiddels vaak nationale symbolen? Toch niet om een beeld te scheppen van een oorlogszuchtige natie?

Dat deze tentoonstelling toch gemaakt is, is te danken aan het Russische netwerk dat het museum heeft opgebouwd. Dat komt doordat een van zijn hoofdsponsoren, Gasunie/Gasterra, intensief samenwerkt met het Russische Gazprom. Gasunie vroeg het museum tien jaar geleden om als tegenprestatie elke twee jaar een Russische tentoonstelling te organiseren. Daarbij waren de contacten van Gazprom onontbeerlijk - diplomatie is een vak apart. Het ministerie van BuZa heeft de afgelopen week veel gestudeerd op de namen van alle ministers van buitenlandse zaken die dit weekend de opening in Groningen bezoeken.

Van Twist is zeer gelukkig met de Gasunie: "Bedrijven willen een goed vestigingsklimaat en zien meer dan de politiek het nut van kunst in. Kunst en cultuur zijn van groot nut voor een stad. Als wij een blockbuster hebben, profiteren de horeca en middenstand in de stad er ook van. Het is een ramp voor Amsterdam dat daar twee musea al zo lang dicht zijn."

Terwijl de laatste paslezers worden opgehangen - bezoekers kunnen straks met een chipkaart foto's van de kunstwerken uploaden naar hun e-mailadres - is Van Twist al bezig met een meerjarenplan. Daarin wil hij blockbusters oude kunst blijven combineren met hedendaagse kunst als Jeff Koons, Chapman Brothers: de shockerende kunst waar het museum bekend om staat sinds de plasseksfoto's van Andres Serrano. Dat was een schandaal maar heeft het imago van het museum mede bepaald. "Zoiets verzin je niet, dat overkomt je," zegt Van Twist. "Maar wij zoeken nooit kunst uit om te provoceren, dat is totaal oninteressant. Ik wil kunst die een verhaal vertelt, die je kijk op de wereld verbreedt, die uitdaagt. Dit museum is geen school, geen plichtpleging. Een bezoek aan het Groninger Museum, dat moet een belevenis zijn."

Tentoonstelling: Het Onbekende Rusland. Oriëntalistische schilderkunst 1850-1920 , t/m 8 mei 2011 in het Groninger Museum, Museumeiland 1, Groningen. Di-zo en feestdagen 10-18u. Gesloten 25 dec en 1 jan. Inl.: 0900 8212132 / www.groningermuseum.nl