'Dudok voor beginners' van Bureau Venhuizen
(NRC Handelsblad, 29 september 2006)
'Koop een authentieke jaren dertigwoning! Oplevering: 2007'. Zulke
verkoopborden zie je overal in Nederland langs de weg. Jarendertigwoningen
zijn geliefd vanwege de degelijkheid, de mooie bouwstijl, de bakstenen
details. Veel sfeervoller dan de na-oorlogse zakelijkheid. Alleen
is de vraag groter dan het aanbod en dus worden ze nagemaakt. Dé
Nederlandse jarendertigstad is Hilversum: de stad van Dudok. Deze
architect ontwierp er begin vorige eeuw de karakteristieke Hilversumse
woonwijken, die nu, schrik niet, en masse tegen de vlakte gaan.
Al een paar minuten lopen van het station zie je de eerste sporen
van de sloopkogels. Grote gapende bouwputten markeren de plekken
waar nieuwe Dudokhuizenblokken de oude vervangen. Want, om het Dudok-karakter
te behouden, laat de gemeente de wijk in originele stijl herbouwen.
"Het stadsbeeld is bijna authentieker dan hoe het was",
zegt Hans Venhuizen, die als kunstopdracht voor deze nieuwe oude
woonwijk een speelplaats ontwierp. "Het is wat bizar, hoe Dudoks
signatuur wordt aangebracht op nieuwbouw die voldoet aan alle eisen
van tegenwoordig. Maar dat kopiëren doen ze wel smaakvol en
vakkundig."
Venhuizen was opgevallen dat een speelplaatsje was gesneuveld om
plaats te maken voor 'kijkgroen'. 'Maak dan in de binnenplaats van
het aangrenzende huizenblok een speelplaats,' stelde hij voor. 'Ja
maar de hangjongeren dan,' vroeg de gemeente. 'Zet er een hek voor,'
opperde Venhuizen. En zo geschiedde. Half september opende 'Dudok
voor Beginners', want de zes speeltoestellen prijken op een plattegrond
van een oude Dudokwoning, op ware grootte. Deze is in kleurige vlakken
geschilderd op de betonnen en deels rubberen ondergrond van het
pleintje en geeft aan hoe klein die woningen waren. In de keuken
staat de schommel, in de tuin het speelhuisje, in de woonkamer de
glijbaan.
Het geheel van vloer en toestellen ziet er goed uit, de kleuren,
materialen en verhoudingen kloppen. De buurtbewoners zijn tevreden.
"Goed dat er ook eens iets voor kinderen gebeurt", vinden
Rick en Don (elf jaar) die liever in een nieuwbouw dan oudbouw jarendertighuis
zouden wonen. "Veel ruimer". Maar vooral willen ze een
speelplaats dichter bij hun eigen straat. "Dat komt",
zegt Venhuizen, "Er zijn nog meer kunstenaars voor projecten
gevraagd en er komt een extra speelplein".
Grote bouwplannen gaan gepaard met grote kunstplannen. De gemeente
Hilversum lijkt de kunst gedegen aan te pakken. Kunstenaars worden
in een vroeg stadium om advies gevraagd en krijgen niet achteraf
de opdracht een kunstje op een rotonde te zetten. Venhuizen is een
goed gekozen partner: hij analyseert vaker planologische opgaven
en komt dan met een creatieve oplossing. Dat kan ook een oplossing
zijn die dieper op een pijnpunt ingaat dan de opdrachtgever had
gewild. Misschien geldt dat hier ook. Op het afsluitbare hek staat
de tekst 'Alsof doen alsof niet ook gewoon doen is'. Dat gaat niet
alleen over spelen. Venhuizen knipoogt hiermee ook naar de fop-Dudokwijk.
Want voor wie is 'Dudok voor Beginners' eigenlijk bedoeld? Voor
de kleutertjes die er komen schommelen? Niet waarschijnlijk. Die
hebben andere dingen te ontdekken dan cultuurhistorische architectuurvergelijkingen.
Voor de ouders die meekomen? Misschien. Je kunt je afvragen of ze
er veel weet van hebben. Uitleg staat er niet bij. Of, is het misschien
voor de rest van Hilversum bedoeld? Daar lijkt het wel een klein
beetje naar. Je vraagt je af of Venhuizen geen sneer uitdeelt naar
zijn opdrachtgever - subtiel gedaan, charmant, maar toch.
Toch antwoordt Venhuizen ontkennend op de vraag of hij kritiek
heeft op de onechtheid van dit retrobouwen: "Daar doe ik geen
uitspraken over, ik laat alleen zien dat het gebeurt. Juist als
je je als bewoner bewust bent van het originele en het nepgehalte
van de plek waar je woont, kun je nog veel bewuster genieten van
je woonomgeving."
Bureau Venhuizen, 'Dudok voor Beginners', Van 't Hoffplein Hilversum.
www.bureauvenhuizen.com
|