Het kan verkeren in de kunst. Waar tal van contact zoekende, figuratieve en geëngageerde kunststromingen driftig en vergeefs voor ploeteren, namelijk voor erkenning bij het grote publiek, slaagt het ontoegankelijke minimalisme zomaar zonder enige moeite. De minimalistische kunst met zijn abstracte kleurvlakken is tegenwoordig 'in'. Het is een stroming die wars van alle tijdgeest beoefenaars blijft vinden, net zoals het abstract expressionisme, surrealisme en de fijnschilderkunst - om maar eens wat elkaar vijandige schilderstijlen bijeen te vegen. Woonprogramma's en tijdschriften laten zien dat we tegenwoordig monochrome kleurvlakken boven de bank willen en Jan des Bouvrie raadt ons minimalistische accessoires aan.

Roem gaat echter gepaard met offers en de ideeënrijkdom van deze kunst heeft het afgelegd tegen een puur decoratieve waardering. Echte minimalistische kunst wil echter niets van decoratie weten. Hardcore minimalist Willy de Sauter zoekt sinds de jaren zeventig naar het wezen van de tekenkunst en schilderkunst. Bij Galerie Phoebus exposeert hij nu twintig schilderijen, die elk uit een kleurvlak bestaan. Dikke houten panelen (die hol zijn om werking van het hout tegen te gaan) bestrijkt hij met een mengsel van krijt en pigment. Dit strijkt hij glad met schuurpapier of liever nog met een agaatsteen, die een tekenachtig web van fijne krasjes achterlaat. De oppervlaktes gaan hierdoor zo glanzen dat je niet 'in' de schilderijen kunt kijken, maar ook nét niet je weerspiegeling ziet. Met andere woorden, het werk ketst de blik af en sluit de beschouwer buiten.

De meeste panelen zijn grijzig van toon, maar er hangt ook een enkel groen en rood exemplaar. Van rood is bekend dat het een kleur is die op je afspringt, waardoor een rood vlak helemaal moeilijk is voor je blik om in te verzinken. Niet voor niets heeft medeminimalist Barnett Newman jaren geploeterd om het strenge Mondriaanimago van het rode vlak te verzachten. Het rode geschuurde paneel van De Sauter is ook niet hard; het draagt sporen van bewerking en lichtgradaties die een diepte opleveren die de grijze werken niet hebben. Hoe krijgt nu juist dit rode paneel de rust die de grijzige werken niet hebben? De Sauter speelt vreemde spelletjes met de ogen van mensen.

Beneden in de galerie hangen schilderijen van Tineke Bouma die wel stroken met onze kleurwetenschappelijke kennis. Elk doek bevat één kleur, met daarop enkele witte rechthoeken. Zoals bekend lijkt wit verder weg dan een kleur, waardoor de rechthoeken in Bouma's doeken terugdeinzen en een relatie aangaan met de witte galeriemuren. Want ook al is minimalisme niet decoratief bedoeld, het houdt wel rekening met zijn omgeving. De gele en blauwe variant ogen wat flauw maar het donkerpaarse schilderij komt tot leven en laat de muur meedansen.

De titel van de overige schilderijtjes, 'Ontregelend roze' klinkt vooral naïef, want wie raakt er nu ontregeld door abstracte kunst met roze vlekken? Op donker canvas schildert Bouma in roze verf silhouetten na van papierproppen. Ondanks de dunne verf springen de proppen op je af, een vreemd effect dat bij nadere inspectie blijkt te worden veroorzaakt door net die ene dunne potloodcontour om de vlek heen. Proppen zijn als inktvlekken, een gevaar waar Bouma zich ongetwijfeld bewust van is. Zodra je een kabouter of een insect met twaalf poten hebt ontdekt, wordt het nooit meer een abstracte vlek.

Willy de Sauter, Tineke Bouma, t/m 7 december 2003, Phoebus, Eendrachtsweg 61. Do - zo 12.30 - 17.30. www.phoebus.nl