Waar zou de Haagse kunstenaar Vittorio Roerade (1962) 's nachts van dromen? Hij schildert mensen zonder gezichten en hypnotiserende cirkels waar beestjes uit ontsnappen. Vleesmassa's met poppenoogjes en met veren beplakte mensen waar lange takken uit groeien. Zelfs Ovidius, die in de Oudheid verhaalde over mensen die in dieren en planten veranderden, beschreef niet zulke bizarre metamorfoses. Roerade's surreële wereld heeft iets van écriture automatique, Japanse comics en enge freakshows - maar tegelijk lijkt elke vergelijking wat vergezocht. Roerade's visioenen zijn zo merkwaardig, ze lijken eigenlijk helemaal nergens op.

Die visioenen verbeeldt Roerade in een vreemde mix van materialen. Dikke plakkaten hangen aan de muur van zijn solotentoonstelling in het GEM. Het is epoxyhars, dat er vies plakkerig uitziet maar ook lekker glimt, als een Engelse jelly pudding. In die gelei schildert hij mensen en hondjes waar kleine uiltjes of muisjes op groeien, besprenkeld met glittertjes en veertjes. Snoezig zijn ze, maar ook een beetje smerig want ze groeien wel op iemands huid, als een gezwel of fungus.

Het klinkt misschien alsof Roerade past bij de materieschilders die een paar jaar geleden furore maakten, maar ook die vergelijking gaat mank. Waar zij het canvas agressief besmeurden met verf en lak en wat daar maar in bleef kleven, blijven Roerades texturen gelikt en ongenaakbaar.

Het is gek, fascinerend werk, juist dankzij die subtiele balans tussen aantrekken en afstoten. Maar die balans was er niet altijd. Het GEM toont in drie kleine zalen zijn werken van de laatste zeven jaar. De vroegste daarvan zijn dikke rozige panelen, waar Roerade de epoxyhars schubbig op aanbracht. In die zweterige vleesmassa's plakte hij ogen en monden. Het resultaat is een serie koppen die nauwelijks gezichten te noemen zijn. Akelige beelden zijn het, waar je niet naar wilt kijken.

Vijf jaar geleden verdwenen de enge koppen. Slechts hun contouren bleven over, in grotere universa vol beestjes en stipjes. De vlezige rauwheid werd zachter, ongrijpbaarder, beter, en werd bedekt met kraaltjes en andere dingen uit de barbiepoppendoos. Dat bleek een voorbode te zijn. Twee jaar geleden brak definitief de Beatrix Potter in Roerade los. De waanzin in glitters en kraaltjes nam toe, zijn vlindertjes werden pietepeuteriger en zijn composities decoratiever. De doeken werden groter om alle rijen vogeltjes en bloempjes een plek te kunnen bieden. Maar ook als je dit werk in een kinderkamer zou hangen, levert dat bedplassende peuters op. In een donkere kosmos doemen nachtdieren op in strenge kolonnes, gehuld in roodfonkelende schilden alsof het oorlogskleuren zijn. In hypnotiserende cirkels zwermen zwarte vlinders in een aanvalshouding. De droombeelden van deze kunstenaar blijven verontrusten.

Het onderwerp van Roerade is, naar eigen zeggen, de mens en menselijke relaties. Dat is een weinig geslaagde zelfanalyse. Zijn getekende dagboeken, waarvan pagina's als behang aan de tentoonstellingsmuren prijken, tonen eenzame mensen die lijden onder hun mismaaktheid. Maar in zijn schilderijen ontbreekt die menselijkheid. Daar hebben de personages geen enkel reliëf of karakter. Hooguit kun je stellen dat zijn werk iets zegt over hoe mensen naar andere schepsels kijken. Een levend wezen met een grote bult vinden we afstotend maar zet je op die bult een snaveltje op of twee oortjes, dan willen we het knuffelen en mee naar huis nemen. Zo doortrapt bespeelt Roerade onze oerinstincten. Met slechts twee stipjes doet hij onze afschuw in vertedering omslaan. Dat raffinement, dat maakt zijn spookbeelden zo totaal ongrijpbaar en onvergelijkbaar.

Tentoonstelling: Vittorio Roerade, Mensenmensenmens, t/m 8 oktober 2006 in het GEM, Stadhouderslaan 43 in Den Haag. Di - zo, 12 - 18u. Inl.: 070 - 3381133 / www.gem-online.nl