Wie kan spontaan een achttiende-eeuwse Nederlandse schilder opnoemen? Bijna niemand. De zeventiende eeuw biedt volop keus, de late negentiende eeuw ook. Maar in boeken over kunst uit de achttiende eeuw zijn Nederlanders moeilijk te vinden. Het was de tijd van de rococo, waar Fransen en Italianen in uitmuntten. Wuft, frivool, licht van toets en moraal. De Hollandse Gouden Eeuw was voorbij en Nederland was weer een klein landje, artistiek niet van belang. Het Prinsenhof in Delft is het daar niet mee eens: de vergeten Amsterdamse bloemenschilder Jan van Huysum (1682-1749) verdient eerherstel, vindt het museum.

De hele achttiende eeuw gingen Hollandse schilders gebukt onder het roemrijke kunstverleden maar ook was er gewoonweg geen behoefte aan vernieuwing. Wat de kunstenaars wel deden, was dat ze de genres die in de voorgaande eeuw waren ontstaan, vertaalden in de nieuwe tijdgeest van welvaart en vrolijkheid - gedicteerd door de Franse courtoisie. Zo ook Van Huysum.

Aanvankelijk schilderde hij in de traditie van Balthasar van der Ast en Jan Davidsz. de Heem. Net als zij plaatste hij boeketten in een donkere muurnis, waar dramatische lichtval een paar bloemen deed oplichten. Na een paar jaar verving hij dat zwart door doorkijkjes in tuinen waar sjieke dames tegen antieke beelden leunen. Die achtergronden doen denken aan de vlotjes getekende theaterdecors die de elite van de pruikentijd kende. Ook in de verouderende vanitasmoraal zag de schilder niets. Als Van Huysum een tulp liet verwelken, was dat niet om ons te wijzen op de vergankelijkheid, maar omdat de bladeren zo elegant vielen.

Uiterst zorgvuldig componeerde Van Huysum overvolle boeketten die fysiek in geen vaasje zouden passen. Tulpen, pioenen en exotische bloemen verdrukken elkaar bijna - botanisten kunnen nu nog watertanden van deze gevarieerde pronkstukken. Ook strooide hij rijkelijk met vruchten waar hij wespen en vliegen op liet lopen. Glanzende druiven, aaibare perziken, opengebarsten meloenen met draderig vruchtvlees, schilderde hij met een minutieuze, technische perfectie - soms te perfect.

Want sommige latere boeketten zijn zo netjes gecomponeerd, dat ze stijfjes werden. Zijn schetsen zijn sensueler, en sterker van kleur dan de fletse panelen - de tragiek wil dat hij verkeerde verf gebruikte. Veel groene bladeren zijn blauw verschoten, groene druiven zijn bijna wit. Maar is het allemaal de schuld van de verf of was het ook Van Huysums bedoeling om alles zo tam egaal te kleuren? Eén ding kun je de verf niet verwijten: de zo gelijkmatige lichtval maakt het geheel bleker dan in zijn vroegere, sterkere stillevens. Frisheid is niet alles, zelfs niet in een boeket.

De laatste zaal vertelt, zoals dat hoort bij een romantisch kunstverhaal, dat het slecht afliep met Van Huysum. Hij raakte uit de mode. Maar er is een lichtpuntje. 's Winters, als er geen bloemen waren, tekende hij zuidelijke landschappen. Deze werden later zeer gewaardeerd, en terecht. Hierin schetste hij een heerlijke atmosfeer van loomheid of juist woest noodweer, dat de mens klein en nietig maakte.

In de negentiende eeuw gingen burgers echte bloemen in huis zetten, in plaats van geschilderde. Bloemen werden decoratief in plaats van moraliserend of betoverend exclusief. Ze zouden hun plek als belangwekkend thema in de kunst afstaan aan de mens en het landschap. Het Prinsenhof maakt deze dood van het bloemstilleven - onbedoeld - extra duidelijk. Je betreedt de tentoonstelling via een soundtrack van vogelgeluiden. In elke zaal staat wel een rieten mandje met plastic bloempjes. Of een gietertje, met nepvogels. Of een plastic Eftelingkikker. De patio is artistiekerig gebloemschikt door een hedendaagse kunstenaar. Het getrut waarmee Van Huysum hier wordt omgeven, haalt hem omlaag als serieuze kunstenaar. Ook al is veel van zijn werk niet meer helemaal onze smaak, hij verdient een betere plek dan een tuincentrum.

Jan van Huysum, De Verleiding van Flora. T/m 7 januari in Museum Het Prinsenhof, Agathaplein 1, Delft. Di t/m za 10-17u, zo 13-17u. Inl.: 015 2602358 / www.prinsenhof-delft.nl