Een wandelaar die op weg is naar huis
(NRC Handelsblad, 24 november 2011)

Het is zeer de vraag of er nog een officiële onthulling komt. Maar het kunstwerk staat er alvast: afgelopen maandag is net buiten Pijnacker een enorm bronzen beeld van Henk Visch geplaatst van ruim vijf meter hoog. Het heet De Noorderling en is een gebogen wandelaar, die noordwaarts kijkt en de ene voet voor de ander zet. "Ik had er een mechaniekje in moeten doen," grapt Visch die toekijkt hoe dit beeld wordt verankerd op vijftien meter diepe heipalen. "Als hij rechtop zou staan, is hij acht meter hoog."

Maar ook nu is de sculptuur goed zichtbaar vanaf de rotonde van de N470, een nieuwe provinciale weg. Daarachter worden in de toekomst boompjes geplant als onderdeel van de Groenblauwe Slinger, een groenstrook die door de aanleg van de weg deels gehavend is. Ook voorlopig is het bouwverkeer nog niet weg, maar meer grote kunstwerken zullen uitblijven. "Kunst is niet meer door de provincie als kerntaak benoemd," zegt de provincievoorlichter, "de middelen zullen eerder worden ingezet voor infrastructurele ontwerpen. Maar dit beeld was al gemaakt en besloten." Komend jaar worden nog drie eerder geplande werken opgeleverd in de regio.

De Noorderling is de laatste van een aantal kunstprojecten voor de N470. Dat paste in een Nederlandse traditie om kunstgeld te reserveren bij bouwprojecten, ook infrastructureel. De provinciale kunstinstelling Kunstgebouw, die grotendeels wegbezuinigd wordt, liet al Jeanne van Heeswijk en Florentijn Hofman participatiekunst organiseren rond de weg.

Wegens de veranderende politiek maande Kunstgebouw Visch om haast te maken. Dat lukte. "Vaak weet ik het aan de telefoon al," zegt Visch. Bovendien laat hij zijn beelden tegenwoordig in China produceren en dat kan snel. Daar goten ze zijn ontwerp: een gebogen wandelaar, meer been dan lijf, die zijn hoofd richting het verkeer wendt alsof hij erover waakt. Zijn houding is zwoegend, zijn gezicht sereen en met geloken ogen. "Ik wilde een beeld dat met het verkeer van doen heeft en met het land. Een man die over het land loopt en naar huis gaat net zoals alle auto's die hier passeren. Iedereen wil toch naar huis?"

Het kunstklimaat waarin hij dit werk moest voltooien, noemt hij vreselijk. "Het is op het nippertje doorgegaan," zegt hij. Toch klinkt hij vrolijk. Merkt hij dat hij door de verschraling minder opdrachten krijgt? "Ik heb net nog een groot buitenbeeld gemaakt. Dat staat zelfs bij een nieuw te openen sculpturenmuseum. In China."

De Noorderling, Tolhekplein, Pijnacker. www.kunstgebouw.nl