Scaled up
(NRC Handelsblad, 18 april 2008)
Soms zie je door een microscoop hetzelfde als door een telescoop:
cirkels in het zwart. Maar de microscoop kan nog veel meer vormen
laten zien. Hoe abstract en veelvormig onze wereld in de kern is,
weet kunstenaar Wim van Egmond. Deze man fotografeert spumellaria,
coracalyptra en andere radiolaria. Het zijn eencelligen die ver
onder zeeniveau leven en die vreemd genoeg vol details blijken te
zitten - zilverblauwe schubben, fluoriserend roze bollen, turquoise
sluiers.
Spumellaria zien er wat stekelig uit, evolving radiolaria een beetje
eigenwijs met elk hun neus een andere kant uit, maar veel karaktertrekken
kun je ze niet toedichten. Het manco van Van Egmonds eencelligen
is dat ze eruit zien zoals ze er op zijn foto's vermoedelijk net
zo uitzien als in het echt. Het is te documentair, te veel een illustratie
van een wetenschapstijdschrift - waar hij ook voor gevraagd wordt.
Alleen zijn film onderscheidt zich: een computermanipulatie waarin
het ene radiolarium langzaam verandert in het andere. Vijftien minuten
naar pulserende, morfende, psychedelisch deinende radiolaria kijken,
blijkt rustgevend en wonderschoon te zijn. Dan zie je dat de schepping
van God, ondanks diens wat kitscherige voorkeur voor pasteltinten,
toch mooier is dan welke kunst dan ook.
Foto's en film zijn te zien in de duotentoonstelling Scaled Up
in bij BuroDijkstra. Het is een galerie die - net als de onderwaterwereld
van Van Egmond - in een gebied zonder menselijke verhoudingen ligt.
Aan de Keileweg in de Rotterdamse haven is het stil op de brede
straten, tussen de enorme silo's en oneindig lange loodsen, met
soms een verdwaalde container in de berm. Een plek waar je van de
wereld af kunt vallen.
Van Egmond exposeert samen met Marilou Galdermans. Haar geometrisch
uitziende blinddrukken zijn weliswaar geïnspireerd op de binnenkant
van gehoor- en gezichtsorganen maar ze begrijpt Van Egmonds fascinaties
voor de microkosmos. Een paar jaar geleden, toen Van Egmond nog
parende insecten fotografeerde voor zijn insectenpeepshow, portretteerde
Galdermans microscopische waterorganismen. De ovale composities
die ze nu ontwerpt zijn te harmonieus, een beetje tam, de asymmetrische
spiralen zijn spannender. Maar over het geheel genomen dragen haar
werken duidelijker de signatuur van een kunstenaar dan die van Van
Egmond. Ze geven je het gevoel dat je naar abstracte kunst zit te
kijken, niet naar iemands middenoor.
Veel wetenschappers zien zoveel moois onder hun microscoop, dat
ze de computerprints ervan uitprinten en inlijsten. Maar als kunstenaar
moet je ook jezelf laten zien en aan een beeld iets wezenlijks toevoegen.
Anders zou toch maar weer Plato gelijk krijgen, die zei dat kunst
niets meer voorstelt dan slechts een kopie van de natuur.

'Scaled Up', t/m 26 maart bij BuroDijkstra, Keileweg 26, Rotterdam.
Do-za 13-18u. www.burodijkstra.com
(foto: Wim van Egmond, Carocalyptra 2)
|