sandrasmets.nl w w w
 
 
sandrasmets.nl / mediakunst / porcelain pirates
Klederdracht opgehipt met oogschaduw
(NRC Handelsblad, 22 januari 2010)

Wat is liefde? En hoe lang duurt het? De twee vriendinnen op het terrasje weten het ook niet, maar breken hun hoofden er niet te lang over: ze gaan lekker de stad in. De camera laat niet zien of ze schoenen gaan passen, maar wel hoe ze in een winkel met curiosa belanden. Daar valt het oog van een van de meisjes, de hoofdpersoon in deze tv-serie, op een oude vaas. Ze 'voelt' dat dit geen curiosa is, dit is antiek. Die vaas laat haar niet meer los. En vanaf dat moment gaat de soapserie niet meer alleen over liefdesperikelen, maar ook over antiek.

De miniserie Porcelain Pirates is in Vietnam opgenomen door het Deense designcollectief Superflex, in opdracht van het Zeeuws Museum. Dat vroeg de kunstenaars een manier te verzinnen om de oude porseleincollectie weer tot de verbeelding te laten spreken. Porcelain Pirates verhaalt in drie afleveringen over een aantal Vietnamese twintigers en hun dagelijkse strubbelingen. Ze werken in de reclame-industrie en hebben een lifestyle met de nieuwste gsm's en laptops, en soms museale vazen - 'product placement' zouden ze dat in de reclamewereld noemen.

De vaas in de curiosawinkel blijkt inderdaad antiek. Het is kraakporselein, dat het Zeeuws Museum ook veel in de collectie heeft. Dit blauw beschilderde aardewerk werd in de zeventiende eeuw in China gemaakt voor de Hollandse markt, waar het sindsdien in de vorm van Delftsblauw is geïmiteerd. De naam komt van de 'caraques', de Portugese schepen die het porselein naar Europa verscheepten. Dat waren avonturen op zich, met noodweer, piraten en scheurbuik. Ook zo'n reis komt aan bod in de tv-serie.

De hoofdpersoon krijgt een spirituele band met de zeventiende-eeuwse eigenares van de vaas, die net als zij met de liefde worstelde. Deze hoort ze letterlijk praten als ze de vaas aan haar oor houdt. Zo zien wij kijkers een raamvertelling ontstaan over liefdesperikelen in twee tijdvakken. De dialogen zijn dunner dan het porselein en violen jammeren letterlijk mee met de smachtende hoofdpersonen. Maar de cameravoering is prachtig. Strijklicht streelt het porselein en de zijden stoffen die voortdurend in beeld komen. Die aanpak doet zelfs wat denken aan oude Vlaamse schilderkunst, die met zijn fenomenale stofuitdrukkingen stiekem ook reclame was voor de plaatselijke stoffenindustrie.

Porcelain Pirates vormt de kern van een minitentoonstelling. In de ene zaal draait de serie, de andere toont de filmrekwisieten: kostuums, vazen, jade armbanden. Om er te komen, moet je eerst door een andere hippe expositie lopen: ZL (Re)found(ed). Hier hebben modestudenten klederdrachtkostuums gefotografeerd op modellen met wilde glittermake-up. De echte kostuums hangen samen met andere glimstukken in vitrines. De catalogus voor beide presentaties is een speciale editie van modeglossy Blend.

Het ophippen van musea gebeurt al langer, maar veel musea zijn er de mist mee in gegaan. Vaak is 'oude meuk' overboord gekieperd ten gunste van vlees-noch-vissige multimediaruimtes waar alleen de educatieve computer zich op zijn gemak voelt. Dat doet het Zeeuws Museum beter. Het voelt als een levendige kunstenaarsplek, waar lifestyle en glamour zijn opgepikt door de juiste designers. Je betrapt je er op gedachten die je in een streekmuseum niet had verwacht - best leuk, zo'n klederdrachtkap, boven een zwart jurkje, zeker met die oogschaduw.

Het lijkt een geslaagde poging om erfgoed bij een ander publiek te krijgen. Maar er is een keerzijde, vooral bij Superflex. Dit richt zich zo sterk op televisie en mode dat het zich nauwelijks bedient van het museum of zijn collectie. De tentoonstelling is piepklein en bestaat bijna alleen uit replica's: de geëxposeerde accessoires en kostuums zijn Made in Vietnam , 2009. En zo wordt het museum, net als de ongelukkige personages in de tv-serie, terzijde geschoven ten gunste van nieuwere liefdes.

Tentoonstellingen: Superflex, 'Porcelain Pirates' en 'KABK ZL (Re)found(ed)', t/m 28 maart 2010 in het Zeeuws Museum. www.zeeuwsmuseum.nl.

sandrasmets.nl / mediakunst / porcelain pirates