"Iets hoger," zegt Daniëlle van Ark in de Brummelkampgalerie, bij het ophangen van het kunstwerk met de fontein. "Dit is goed, hangt hij recht?". We kijken: hij hangt recht. Ze klimt van de stoel af om te zien of haar tweede fotowerk, met de obelisk, eronder past - het lukt precies. Maar moet dat niet een tikje naar rechts, zodat de fontein er nét bovenuit spuit? Ze twijfelt. "Ik weet het niet met zulke beeldgrapjes, hoe ver je moet gaan met het uitleggen."

Een paar weken eerder hingen de twee foto's in haar atelier nog tussen meer trotse overwinningszuilen, een beeldgrap van erecties en ejaculaties. Het zijn uitvergrotingen van oude ansichten die ze in haar atelier bewaart in ladekasten, samen met oude kunstbladen, kalenders, archieffoto's. "Ik kies graag beelden met allure, met een financiële of kunsthistorische beladenheid. Zo ook de overwinningszuilen." Die status relativeert ze graag, iets wat ze ook doet met foto's die gaan over kunstgeschiedenis. In de Brummelkampgalerie hangt ook een recente serie van drie gelaagde foto's van porseleinen beeldjes en sierdoosjes die ze heeft 'geleend' uit veilingcatalogi. Deze legde ze op een lichtbak waardoor je de achterzijde erdoorheen ziet. Die dubbelheid fotografeerde ze, wat ook een dubbel gevoel geeft. "Historische objecten gereduceerd tot platte plaatjes."

Die platheid is geen cynisme, Van Ark houdt nu eenmaal van mooie plaatjes. "Die veilingcatalogi zijn eenmalig, niemand zoekt er ooit meer iets in op." Behalve zij dan, die oude catalogi en foto's via Marktplaats opkoopt en redt van het oud papier. Ook de prent die ze maakte voor het AMC, de aanleiding voor deze expositie, is zo'n reddingsactie. Het is een foto van een keramische uil, van Picasso. "Van een Amerikaanse krant die zijn fotoarchief te koop aanbood. Duizenden oude foto's, ik heb er zo'n vijftig gekocht. Ze zijn zo mooi bewerkt, met de hand geretoucheerd. Zelf fotograferen doe ik al een tijd niet meer, liever ontferm ik me over wat er al is."

Grappig

Elk jaar vraagt de afdeling Kunstzaken van het AMC een kunstenaar om een grafisch werk te maken als gebaar naar de medewerkers, die zo een kwalitatief hoogstaand kunstwerk kunnen aanschaffen voor een lage prijs. Kunstzaken kiest kunstenaars die het ziekenhuis al langer volgt, ook van Van Ark heeft het enkele fotowerken in de collectie. Toen het AMC haar benaderde voor een prent, koos ze uit haar enorme beeldarchief Picasso's uil. "Omdat hij zo grappig is. En goed grafisch reproduceerbaar." Ook maakte ze een prent van de achterzijde van de foto, dat met stempels en aantekeningen ook een tijdsdocument vormt. Zo staat erop dat de foto na publicatie terug moest naar het Museum of Modern Art, zo nauw heeft de fotodienst het niet genomen - want dan was de foto nooit bij Van Ark beland.

Tien jaar geleden begon Van Ark haar kunstenaarschap als fotograaf maar ze werd moe van de beeldenvloed van telkens nieuwe foto's. Ook haar voorliefde voor ambachtelijke technieken maakte elke foto bewerkelijk. Ze doorliep de kunstacademie in Den Haag, werkte een tijd in New York, volgde de Rijksacademie in Amsterdam en had in 2012 via fotografiemuseum Foam een museumtentoonstelling in Museum Van Loon, over adel en vergane glorie. Op de vraag of ze in een verkeerde tijd is geboren, antwoordt ze bevestigend. Ze koestert oude materialen, kant, stoffen, voorbije druktechnieken. De diepe kleuren daarvan vervlakken nu tegenwoordig alles digitaal moet en onze herinneringen vervagen mee. Zij wil die vasthouden. Voor een paar duizend euro kocht ze een catalogus op uit 1942, toen gesigneerd door de grote moderne meesters: Mondriaan, Ernst, Tanguy. De verleiding om daar haar eigen handtekening tussen te zetten, was te groot. Daarvoor maakte ze een kopie van de pagina, zette haar handtekening ertussen, en produceerde die in oplage. Dus hoe origineel is een signatuur?

Krassen

Zo vormen authenticiteit en hergebruik een rode draad in deze expositie met de toepasselijke titel 'In Retrospect'. Wat is echt en wat is een kopie? Van Ark gebruikt andermans foto's maar bij het bewerken veranderen die. Een extra rand, schaduwen, vuiltjes op het negatief waar fotolabs van huiveren maar waar zij van houdt: ze geven nog een tijdlaag aan dat oorspronkelijke beeld. "Als een oude film, met krassen". Op haar uil zie je allerlei sporen uit het verleden: vingerafdrukken, krijt dat wat roestig oogt, een doordruk van een document dat erop heeft gelegen. De haarscherpe afdruk heeft een illusionistisch effect: die buitenste rand, is dat schaduw? Of een foto van een schaduw? En als je goed kijkt zie je dat de beeldbewerker van de krant de lijnen in de uil extra heeft geaccentueerd. Alsof Picasso zijn werk niet goed genoeg gedaan had.

Zodoende is deze uil niet meer echt een Picasso, want bewerkt door een krantenvormgever, en toen weer door Van Ark. Een soort Droste-effect. Dat maakt haar expositie er een vol dubbele bodems. Van Ark vertelt over de herkomst van alle beelden terwijl ze naar de fontein en obelisk kijkt - toch niet tevreden. "Ik haal even wat blokjes uit de auto voor eronder. Dan wordt het meer een installatie." Ze kan er nu rustiger kijken dan de dag ervoor, toen bij de Anatomische Les haar prent gepresenteerd werd. "Ik kreeg zo veel complimenten dat ik me ongemakkelijk voelde. Eigenlijk neem ik alleen iets en vergroot dat uit. Het gaat om lef. Er zijn simpeler dingen in de kunst gedaan." Dat zou Picasso - die een 'stier' maakte van een stuur op een zadel - zeker beaamd hebben.



Dit artikel verscheen in het AMC Magazine, december 2014 dat is na te lezen op issuu.com. (foto: Daniëlle van Ark, "(Picasso)" en Achterzijde "(Picasso)" 2014, C-print. Editie AMC)