De kip tot conceptuele kunst verheven
(NRC Handelsblad, 23 oktober 2010)
Conceptuele kunst en kippen houden - een wereld van verschil? Nee hoor, de Belgische kunstenaar Koen Vanmechelen kruiste twintig jaar geleden zijn eerste hen en haan en is nu aan de veertiende generatie toe. Thuis in België heeft hij duizend kippen rondlopen die hem telkens nieuwe parallellen tussen de dieren- en mensenwereld openbaren. Een video van typisch haantjesgedrag draait in Galerie West, waar hij laat zien hoe het dier - net als in de fabels van Reinaert de vos of George Orwells Animal Farm - nog altijd een metafoor is voor de menselijke soort. De kip wijst op zijn hebzucht en eindigheid. Een gouden ei in een incubator symboliseert onze hoop op de kip met de gouden eieren, twee urnen bevatten de as en beenderen van kippen die op zijn terrein stierven.
Nee, kippen vervelen hem nog lang niet, vertelt hij bij de opening van zijn tentoonstelling. En de kippen zelf, die er in een grote ren rond paraderen, vinden het blijkbaar ook prima om tot conceptuele kunst te zijn verheven.
Vanmechelen begon zijn kosmopolitische kip, zoals hij het zelf noemt, als reactie op discussies over integratie en vooroordelen. Door kippen te kruisen wilde hij tot een geglobaliseerde soort komen, een gevleugelde wereldburger. Maar in plaats van een überkip schiep hij steeds meer soorten. De chaos nam toe. Met als moraal dat variatie boeiender is dan eenheidsworst - dierenfabels hebben nu eenmaal een moraal, al weet Vanmechelen die vaak ook niet tevoren. Hij laat zich graag verrassen.
Zo merkte hij toen hij kippen door computers - virtueel - liet kruisen, hij de uitkomst als ervaringsdeskundige niet geloofde. Second Life kippen, noemt hij deze creaties, waarvan computerprints in de galerie hangen. Varend op intuïtie lapt Vanmechelen wetenschappelijke protocollen en rekenmodules aan zijn laars. Zo komt hij tot ongebruikelijke inzichten waardoor andere disciplines hem graag benaderen. Economische clubs praten met hem over hoe hij kippen assembleert en tot prototypes komt - handig voor het bedrijfsleven. Hij kreeg een eredoctoraat toen zijn boude stellingen over domesticatie (kort gezegd: de kip brak los van zijn natuurlijke habitat en wilde met de mens samenleven) bleken te kloppen. Kunst brengt ons nu eenmaal inzichten waar de wereld mooier en beter van wordt. Het is jammer dat in het huidige politieke klimaat zo weinig mensen dat willen zien.
Tentoonstelling: The Cosmopolitan Chicken Project, t/m 20 november 2010 in Galerie West, Den Haag. www.galeriewest.nl
|