In ons geheugen schuilt een beeldbank vol
geweld
(NRC Handelsblad, 19 december 2007)
Actueler kan bijna niet; nu de media en politiek steeds verbanden
blijven zoeken tussen islam en geweld, brengt een tentoonstelling
in het Odapark alle grote wereldgodsdiensten met geweld in verband.
Dit vierde deel van de tentoonstellingsreeks 'Rock my Religion'
heet 'Love is the only Shelter' en gaat volgens de zaaltekst over
het spanningsveld tussen verdraagzaamheid en geweld. Maar verdraagzaamheid
komt er nauwelijks in voor. Wapens des te meer. Dominic McGill maakte
een schaalmodel van een typisch Amerikaans kerkje waar een kanon
uit steekt, John Isaacs verbouwde een huis tot tank en het meest
confronterend zijn de wapens van Gregory Green. In een vitrine legde
hij een torah, een bijbel en een koran met elk in het binnenwerk
een levensecht uitziende bom.
Veel exposanten tonen het religieus geweld uit de actualiteiten,
een paar gaan zelf als beeldenstormers te werk. Cyprian Muresan
gooide, letterlijk, een wassenbeeld van een Roemeense priester om
en andere kunstenaars stoten Hitler en Saddam Hoessein van hun voetstuk
- ook een soort iconen, zal de gedachte zijn geweest. David Cerny
zette Saddam, met enkel een onderbroek aan, op sterk water en noemde
hem 'Shark', naar de haai op sterk water van kunstenaar Damien Hirst.
Johan Muyle verwerkte in een installatie het clandestien gemaakte
filmpje van de ophanging van de dictator. Het zijn morbide werken,
die je niet snel loslaten.
Vier eeuwen geleden was de hertog van Alva zo van slag toen hij
over de beeldenstorm hoorde, dat hij een week het bed hield. Tegenwoordig
raken berichten over geweld ons alleen nog als er shockerende beelden
bij zitten. Media leveren die beelden, en de tentoonstelling in
Venray doet hetzelfde. Bij veel kunstwerken heb je het vage vermoeden
zoiets gezien te hebben op het journaal, in een krant, of in een
ander kunstwerk. Een kerk waaruit wordt geschoten, een kind met
een mitrailleur, een heilig boek met een bom erin - het komt bekend
voor. Niet alle werken zijn erg subtiel of gelaagd. Begrijpelijk.
Er zit nu eenmaal weinig subtiliteit in religieus geweld.
De paar exposanten die een shock-effect najagen, slagen daarin.
Je krijgt als bezoeker een beklemmend gevoel in de spaarzaam verlichte
tentoonstellingszaal. Het gevaar van oppervlakkigheid bij kunst
die wil shockeren is altijd lastig, maar er zitten ook kunstwerken
tussen die genoeg bieden om langer naar te kijken. Jiri David exposeert
twee gelijkende computerprints. Het zijn portretten van de Dalai
Lama en van een gewapende Osama Bin Laden, in de zachte kleuren
en contouren van een airbrushtechniek. Met die techniek lijkt David
te knipogen naar de kitsch van katholieke of hindoeïstische
heiligenbeelden. Beide mannen laten een traan. Bij de Dalai Lama
ziet dat er niet vreemd uit. Hem vinden we een van de goeien dus
die traan staat voor compassie. Maar bij Bin Laden? Spelend met
goed en kwaad en vooroordelen, roept dit werk de verwarring op die
de zaaltekst belooft.
Met dit vierde deel sluit het Odapark een najaarsprogramma over
religie af. Enkele relikwieën van eerdere programmaonderdelen
staan buiten in het park, waaronder vier caravans met daarin objecten
en films over religieuze kwesties. Ze verhalen over hoe Gods plaatsvervangers
op aarde eruitzien en vergelijken oude heiligen met popsterren zoals
Madonna. Dit soort diepgang vind je binnen niet bij alle werken.
Maar één ding maken de aha-erlebnissen in 'Love is
the only Shelter' pregnant duidelijk: dankzij de media schuilt in
ons geheugen een verontrustend grote beeldbank aan religieus geweld.
Tentoonstelling: Love is the only Shelter, t/m 1 februari 2008
in het Odapark, Merseloseweg 117, Venray. Di-zo 11-17u. Inl.: 0478
513690 / www.odapark.nl
|