Lieve buitenkant, donkere realiteit
(Kunsthart#98, 21 juni 2012)
Eén kunstenaar steekt met kop en schouders boven de rest uit in Garage Rotterdam. Dat is Andrew Gilbert. Al hangen zijn tekeningen in de verste hoek, ze knallen van de muur af. Dat komt niet door zijn kleurpalet, beetje bruin en tinten die net van het primaire af zijn, het komt door de emblemen waar hij zich van bedient. Gilbert tekent vlaggen, wapens en andere heraldiek, symbolen die gemaakt zijn om op te vallen en macht uit te stralen. Portretten van Engelse guards met hun traditionele bonthelmen hangen naast Franse soldaten in de driekleur. En, om hen nog krachtiger te maken, worden hun gezichten vervangen door Afrikaanse maskers. Strijders ten top, en kunst die de ruimte verovert.
Europese militairen en Afrika - dat is ongetwijfeld een statement over het koloniale verleden, een onderwerp dat je in Nederland nog niet heel veel tegen komt. Gilbert komt dan ook uit het Schotse Edinburgh, waar de inwoners ook niet altijd even blij zijn geweest met de Engelsen. Zijn werk gaat onder meer over de strijd tussen de Britten en de Zoeloes in Zuid-Afrika. Dat zijn feiten die je moet weten om het werk goed te snappen, maar ook zonder die kennis zie je dat het een politieke macht uitstraalt. Niet alleen wapens winnen een oorlog, ook beelden kunnen een strijdmiddel zijn.
Gilberts tekeningen zijn te zien in de tentoonstelling Necessarily True. Zoals de titel al zinspeelt, gaat dit over kunst als zoektocht naar een essentie der dingen, alsof deze kunstenaars ons kijkers een zekere waarheidszin willen openbaren. Het enige dat ze terug verlangen van de kijkers is dat die hun best doen om voorbij de vaak vriendelijke kleuren te kijken - de boodschap is verpakt.
Dat geldt vooral voor de fijne schilderijtjes van Robert Nicol. Het zijn naïef uitziende landschapjes - grond, lucht en daartussenin wat figuurtjes, alles in een zacht pastellerig palet. Maar tussen dat lichte blauw en roze heeft hij minder onschuldigde details geschilderd. Grote genitaliën staan fier rechtop, een standbeeld wordt opgetuigd of omlaag getrokken - ongetwijfeld een dictator, sommige mensen liggen zomaar dood op straat.
Het is het soort kunst dat laat zien dat een lieve buitenkant een donkere realiteit kan verbergen. Zo van: kijk eens, er zit een weeffout in de werkelijkheid. Met Gilbert en Nicol is de toon in Necessarily True gezet: het gaat hier om waarheidsvinding. Dat wetende ga je als kijker ook in de meer abstracte werken zo'n gelaagdheid zoeken - lang leve de context. De abstracte schilderijen van Derk Thijs, dat lijken maar vierkantjes, waar je soms een hond in herkent, maar er zit vast meer achter... kritiek op het politiek utopisme van de geometrische moderne kunst? Maar dat is te danken aan het gezelschap: in een andere omgeving zou je zien dat zijn werk wel over schoonheid gaat, zonder politieke motieven.
Necessarily True is een kleurrijk geheel dat een warm contrast vormt met de openingstentoonstelling van Garage Rotterdam eerder dit voorjaar. De nieuwe expositieruimte in het oosten van Rotterdam, vlakbij het centrum, is gefinancierd door een zakenman uit de Rotterdamse havenwereld. Hij wil anoniem blijven en heeft genereus een rommelige garage laten verbouwen tot een superdeluxe tentoonstellingsruimte. Vloerverwarming, natuursteen, alles is tot in de puntjes vormgegeven. De eerste expositie ging over architectuur, deze gaat over verbeelding. Het nadeel van deze tweede expositie is dat het thema wel heel vrijblijvend is. Zoeken naar een waarheid, een essentie, in abstracte verf of in de realiteit - bestaan er überhaupt kunstenaars die dat niet doen?

Tentoonstelling: Necessarily True, t/m 8 juli 2012 in Garage Rotterdam, Goudsewagenstraat 27, Rotterdam. Wo-zo 12.30 - 17.30u. Inl.: 010 7370875 / www.garagerotterdam.nl |