Bouwwerken zoals het Kunstfort in Vijfhuizen, zo worden ze niet meer gemaakt. Ooit was het fort deel van de verdedigingslinie rond Amsterdam en internationaal geldt het als hoogtepunt van de negentiende-eeuwse defensiearchitectuur. Nu dit soort forten en bunkers niets meer hoeven te verdedigen, komen er steeds vaker kunstenaars op af. Alleen deze zomer al kun je terecht in forten bij Asperen, Houten en Ellewoutsdijk voor tentoonstellingen waarin dreiging en krijgslustige kreten een rol spelen. Zomaar vrolijk kunst exposeren in deze donkere, historische ruimtes, daar voelen de meeste kunstenaars weinig voor, en terecht.

Voor de tekeningen van Robbie Cornelissen blijkt het Kunstfort een perfecte locatie. Op grote vellen staan ruimtes geschetst die megalomaner zijn dan welke oorlogsarchitect ooit had kunnen verzinnen. Eindeloze rasters van diepte- en hoogtelijnen vormen duizelingwekkende hallen, waarin mensen wijselijk zijn weggebleven. Dit zijn pronkstukken van macht, de droom van elke fascistoïde heerser die het volk graag ziet sidderen. Op klein formaat tekent Cornelissen ruimtes die juist verborgen moeten blijven, maar die onmisbaar zijn voor het in stand houden van een dictatoriaal regime. Het zijn gevangeniscellen en executiekamers, donker en leeg, of bevolkt door lichtschuwe wezens. De overeenkomsten met de lage cellen waarin hij exposeert in Vijfhuizen, zijn groot.

Behalve deze serie, waar hij al een aantal jaren mee bezig is, exposeert Cornelissen een animatiefilm die hij eerder dit jaar maakte. In zijn tekeningen wordt je blik langs de zichtlijnen de verte in gezogen, maar in een film kan dat nog veel beter, blijkt hier. De 'camera' glijdt door eindeloze hallen, via roltrappen en liftschachten, langs abstracte vormen die rondzweven als in een buitenaards universum.

Cornelissen is niet de enige die zich heeft verschanst in het verdedigingsbolwerk. Hij werd samen met Harm Hajonides en Daniel Pflumm door het Kunstfort uitgenodigd voor de tentoonstelling 'Hidden'. De titel verwijst naar het uiterlijk van de lage, met gras begroeide bunker. Je verwacht niet dat het binnen zo'n groot gangenstelsel herbergt, met rijen donkere cellen die verstopt zitten achter dikke stalen deuren. Hajonides koos de lage hal achter de ingang uit. Deze vulde hij met muren die hij behing met papiertjes, waarop korte zinnetjes staan die de westerse wereld moeten typeren. Ze gaan over soep, korte broeken, liefde en verlangens. Het lijkt de schuilplaats van een eenzame ziel die zelf buitengesloten is van dat leven. Het werk past uitstekend in een naargeestige bunker, maar het ontbreekt de verzameling uitspraken aan zeggingskracht.

Dan brengt Daniel Pflumm de westerse wereld veel beter tot leven. Liquidtabs en yoghurt, haarverf en chocoladesaus, vloeien samen in een orgiastische videoclip, met een vette beat eronder. Reclame zoals de makers het graag zien: één grote met olie overgoten verleiding. Probeer je als kijker maar eens los te maken van deze heerlijk hypnotiserende beeldtrip. Als VJ-act zou het niet misstaan op een raveparty in een bunker, iets wat populair is in Duitsland. Maar wat de film in deze tentoonstelling doet, is een groot raadsel.

Behalve dat het thema had strakker gehanteerd had mogen worden, had ook de inrichting spannender gekund. De verborgenheid uit de titel was sterker tot uitdrukking gekomen wanneer je als bezoeker de kunstwerken niet meteen achter de ingang zou aantreffen, maar gaandeweg zou ontwaren bij een wandeling door het gangenstelsel. Toch bewijst 'Hidden', via het werk van Cornelissen, dat op zo'n beklemmende plek een indringende symbiose kan ontstaan tussen werk en omgeving. De huiveringwekkende schoonheid van de Kafkaëske wereld die Cornelissen verbeeldt, die vind je nergens beter dan in het donkere hart van een bunker als deze.

'Hidden', t/m 16 juli 2006 in Kunstfort Vijfhuizen, Fortwachter 1, Vijfhuizen. Vr - zo 13 - 17u. Inl.: 023 - 5589013 / www.kunstfort.nl