De Zuidas, het nieuwe zakendistrict van Amsterdam, moet een visitekaartje worden van de stad. Er verrijzen steeds meer kantoortorens en het projectbureau Zuidas ziet het economisch klimaat niet als probleem. Toch staat dit type grootschalig bouwen de laatste tijd in een kritisch daglicht, mede door de heruitgave van de geschriften van activiste en schrijfster Jane Jacobs. Zij waarschuwde een halve eeuw tegen grootschalige planologie en zei dat de meest vitale steden juist organisch en ongepland ontstaan.

Haar opvattingen krijgen bijval, ook in Nederland. De recessie voedt twijfels over grootschalige bouwinvesteringen die steeds vaker worden bestempeld als kil en onverantwoord. Rotterdam geeft nu niet voor niets persberichten uit dat het wil investeren in meer leven onderaan al dat glas en beton, met winkeltjes en horeca. Maar ook voor de dan benodigde kleine ondernemers zijn de tijden niet best. Dan resteert de kunst, die tegenwoordig in planologie de taak krijgt zielloze nieuwe wijken leven in te blazen. In de Zuidas is het Virtueel Museum belast met de taak om er een levendig cultureel klimaat te scheppen - ook goed voor de economie, zegt de website. Maar dat is geen gemakkelijke opgave.

Op dit moment is daar in de expositieruimte Platform 21 Domesticated Wilderness te zien, georganiseerd door het Virtueel Museum Zuidas. Deze tentoonstelling gaat over ecologie en groen in de grote stad. Vijftien kunstenaars en ontwerpers toverden de ruimte met behulp van groen en glas om tot een kristallen sprookje. Ze ontwierpen glazen sculpturen met planten erin, plaatsten reageerbuisjes met glasgeblazen koraalvormen op schappen, en voedden planten met glas en textiel. Het geheel heeft dezelfde hightech uitstraling als het omringende Amsterdamse zakendistrict.

Een zachte vrouwenstem vult de koepelvormige tentoonstellingszaal. Ze hoort bij de muurvullende videoprojectie 'Farm Fountain', van Ken Rinaldo en Amy Youngs. De fontein is een ecosysteem van glazen bollen waar basilicum in groeit en tilapiavissen in zwemmen. Allemaal eetbaar. De flora en fauna vormen een uitgedokterde microkosmos die eruitziet als een samensmelting van Murano-kroonluchters. Deze fonkelende tentoonstelling laat zien hoe kunst het boekweitgruttenimago van ecologie kan opkrikken. Maar kan het dat ook doen voor het omringende stadsdeel waar dit kunstproject voor bedoeld is?

Zelfs op een niet al te koude zondag middag is het uitgestorven in deze mooie tentoonstelling. Elk weekend is het rustig, zegt de suppoost, en doordeweeks ook. Hij is er niet rouwig om dat Platform 21 eind deze maand definitief zijn deuren sluit. Het pand werd ruim drie jaar lang gevuld met designtentoonstellingen, die dit najaar al stopten. De huidige presentatie is een incidenteel 'gastoptreden' van het Virtueel Museum Zuidas.

De Zuidas, een kunstmatig ontworpen wereld van glas en staal, lijkt dé plek voor een kunst- of designplatform. Er waren zelfs plannen om hier een designmuseum te laten verrijzen. Design geldt in Nederland sinds de hits van Droog en Dutch Design als PR- en exportproduct. Het past in een wereldbeeld van maakbaarheid, waarin het menselijk leven aan mensenhanden wordt onderworpen om schoonheid en weelde te scheppen. Klinkt mooi, maar zonder bezoekers schiet je je doel voorbij. Het Virtueel Museum gaat daarom op locatie projecten verzorgen. Als de berg niet naar Mohammed komt, komt Mohammed naar de berg.

Het is niet gemakkelijk voor kunst om een nieuw gebied te bezielen. Toch is kunst juist in Nederland al generaties een enthousiaste partner in grote nieuwbouwplannen. Vijftig jaar geleden ondersteunde het de wederopbouw, met architectuurgebonden sculpturen, nu heet het 'city branding'. Domesticated Wilderness doet daaraan mee. Er staat een glazen kas en fauteuil, een kleurrijk plantenlaboratorium vol glas en lampen. Ze glinsteren net als de glazen façades van de kantoortorens buiten.

Maar met de constatering dat kunst puur sierwerk is, doe je de tentoonstelling tekort. De exposanten pakken ook een thematiek aan die ertoe doet. Groen is een probleem in de stad. Wereldwijd zoeken steden naar alternatieve voedselvoorziening en duurzaam groen om de mondiale voet te ontlasten. Het wordt tijd dat de kunst die buiten zijn ivoren torens treedt, verder kijkt dan een vermeend economisch nut. Kunst kan meer. Stel je voor. Als ooit textieletende planten in de winkel komen of basilicumplantages in kantoorlobbies, dan hebben we dat aan de kunsten te danken. En dan hoeft kunst niet weg te kwijnen in slecht bezochte tentoonstellingen.

Tentoonstelling: Domesticated Wilderness, t/m 20 december 2009 in Platform 21, Prinses Irenestraat 19, Amsterdam. Do-zo 12-18u. Inl.: 020 6448644 / www.virtueel-museum.nl