Vijf Amerikaanse dames komen aan het woord in 'Forever', een film van Julika Rudelius. Met een peinzende blik vertellen ze over hun uiterlijk, en denken ze na over wat hun mooiste lichaamsdelen zijn. Hun dure kleding en chirurgisch opgespoten lippen helpen hun zelfvertrouwen. Rudelius houdt van sociologische typeringen, zoals de stoere puberjongens die ze een paar jaar geleden filmde terwijl ze zaten te pochen over hun seksuele veroveringen. 'Forever' toont een volmaakt Californische plastic wereld, waarin de vijf dames gewillig poseren aan de rand van hun zwembaden.

De bezoekers in het Noordbrabants museum moeten erom lachen, want dat is de opzet. Misschien niet van Rudelius, maar wel van de tentoonstellingsmakers van 'De Ideale Vrouw', waar de film onderdeel van is. De tentoonstelling begint met veel oude kunst en traditionele stereotyperingen en wordt op een bovenverdieping vervolgd met hedendaagse kunst die de eigentijdse schoonheidscultus bekritiseert. De tentoonstelling heeft een loop- en denkrichting die al wordt aangekondigd in de gang naar de expositieruimte: foto's van oude schilderijen, met echte schoenen ernaast. Deze ironische 'Sex and the City' styling zet de toon: dit is een show vol kwinkslagen en entertainment. Kunst light.

De overvolle maar behendig ingedeelde expositie begint met thema's als vroomheid, trouw en moederschap. Ze zijn van elkaar gescheiden door glanzende gordijnen van kralenkettingen. De aankleding doet in professionaliteit niet onder voor een stand op de Huishoudbeurs. Zitelementen bieden uitzicht op videoprojecties waar portretten van fameuze vrouwen in elkaar morfen of waar winkelend publiek wordt ondervraagd over ideaaltypen. Computers bieden educatieve spellen op het niveau van Viva-persoonlijkheidsquizzen (Brunette en een zusenzokarakter? Dan past u bij de deugdzame Rebekka, geschilderd in 1662, te vinden in de sectie 'trouw') . De bijschriften vertellen leuke weetjes - dat men vroeger moedermelk aanzag voor wit geworden bloed, en schildpadden vrouwelijke deugd symboliseerden omdat de dieren nooit zijn huis verlaten.

In de thematische secties zelf hangen tijdschriften aan de muur - bij huiselijkheid de Knippie, bij daadkracht de Opzij en de Esta - en bijbehorende schilderijen. Huiselijk zijn de genrestukken uit de Gouden eeuw met kantklossende huisvrouwen. Daadkrachtig is Judith die Holofernes onthoofde. In de sectie schoonheid bovenaan de trap draaien een overbekende performancevideo van de anorectische kunstenaarszusjes L.A. Raeven, en 'makeover'-filmpjes van Youtube. Alle bezoekers, en dat zijn er heel wat, begrijpen het simplistische tentoonstellingsverhaal: stereotypes zijn maar beperkt, en daarom zijn vrouwen zich daar vorige eeuw tegen gaan afzetten.

Het Noordbrabants Museum, dat eerder met 'Knus' en 'Wauw' de jaren vijftig en zeventig belichtte, weet hoe je een kaskraker maakt. Maar in aanpak verschilt deze expositie van de blockbusters waar Nederlandse musea eind vorige eeuw mee begonnen, over bijvoorbeeld Van Gogh, Rembrandt, Jeroen Bosch. Ook deze wilden publiek pleasen , en verkochten koffiemokken en legpuzzels, maar de kunst stond centraal. Dat is in De Ideale Vrouw niet zo: de kunstwerken zijn een voetnoot bij een verhaal dat vanuit de kunst geen urgentie meer heeft. Kunst, styling en show zijn onderdelen van een totaalervaring, een verre doorvoering van wat sommigen het Kunsthaleffect noemen.

De voordelen zijn groot: alle bezoekers snappen het eendimensionale verhaal, herkennen zich in de tijdschriften-aanpak, dat de afstand tot de kunst verkleint en verbondenheid schept. Voor verrassingen hoeven bezoekers niet bang te zijn, De Ideale Vrouw bevat precies die kunstwerken en invalshoeken die je verwacht. Zelf nadenken is niet nodig. Het is heel waardevol dat deze expositie mensen bereikt die anders het museum niet zouden bezoeken. Met als bijkomend voordeel dat zij, en passant, ook wat oude kunst uit de omringende zalen meepikken. Maar of het doel nu echt zulke middelen heiligt?

Tentoonstelling: De Ideale Vrouw, t/m 3 mei 2009 in het Noordbrabants Museum, Verwersstraat 41, 's-Hertogenbosch. Di-vr 10-17u. Inl.: 073-6877877 / www.noordbrabantsmuseum.nl (foto: filmstill uit 'Forever' van Julika Rudelius)