Opvallen, dat is wat nieuwe museumgebouwen vooral moeten doen. Sterarchitecten als Gehry en Hadid weten dat en doen dat, en ook Benthem Crouwel, de architect van het nieuwe Stedelijk Museum Amsterdam heeft dat in zijn oren geknoopt. Op 23 september heropent het museum aan het met een opvallende uitbouw aan het Museumplein, waar het in 2003 de oudbouw voor renovatie sloot. Of je nou vanaf het Rijksmuseum of vanaf het Concertgebouw komt, van verre is al 'de badkuip' te zien, zoals het al in de volksmond heet. Een grote witte kuip wordt gedragen door een grote glazen plint met daarin het restaurant en de winkel. Het is een hermetische maar opvallende kuip, doordat het witte glanzende bouwmateriaal fel afsteekt tegen de warme bakstenen omgeving. Het lijkt vooral een luxeuze badkuip, eerder voor een designbadkamer in een arthotel dan voor een rijtjeshuis.

Maar behalve een opvallende buitenkant, tegen de oudbouw uit 1895 aangezet, leverde de verbouwing het museum extra speelruimte op. De totale oppervlakte is ongeveer verdubbeld, het tentoonstellingsoppervlak is 'slechts' met een derde vergroot. Veel ruimte is opgesnoept door de nevenfuncties - horeca, winkel, en vooral een gigantische hal, met veel, heel veel ruimte en grandeur. Zo ook de eindeloze roltrap waar de openingstentoonstelling 'Beyond Imagination' begint met een geluidskunstwerk van Rory Pilgrim, een bijna engelachtig gezang. Die hemelse sferen leiden je tot het auditorium, net als de rest van de nieuwbouw opgebouwd uit glooiende vormen. Daarbinnen draait een tweede kunstwerk van de tentoonstelling, een videofilm vol kabaal - zowel auditief met ruisgeluiden, als visueel met flikkerende negatiefbeelden als auditief. Christian Friedrich, de maker, wisselde satellietbeelden van het heelal af met dichtbijere opnames zoals van een glanzende lift in een duur modern gebouw - een toepasselijke video voor dit museum.

Friedrich en Pilgrim hadden de opmaat kunnen zijn van een zinnenprikkelende tentoonstelling, maar de andere achttien exposanten blijken juist heel bedachtzame en ingetogen kunst te maken. Vincent Vulsma exposeert abstracte rechthoeken van rubber, Jeremiah Day knipsels en filmbeelden van natuur, Eric Bell en Kristoffer Frick een kookvideo. Niet dat het nergens over gaat, integendeel. Vulsma's rubber staat omgerekend gelijk aan de dagopbrengst van een rubberarbeider in Laos, Day's werk gaat over de politicus Frank Church die zich inzette tegen de CIA en voor natuurbehoud.

En de kookvideo is erg mooi gevonden: het zijn recepten van de futurist Marinetti die in de jaren dertig vond dat koken ook visueel moest bijdragen aan de esthetiek van het leven. Marinetti mag blij zijn. Het is gelukt. De video oogt vooral bekend, alsof we naar een van de vele populaire kookprogramma's op tv kijken, met close-ups van sauzen en kokende eieren. Het is ook het soort video dat past in dit museum, waarin het zakelijke modernisme van de vorige eeuw is ingepast in een loungegevoel van nu. De sobere esthetiek die toen voor functionaliteit stond, geldt nu als de glamour van het understatement. Dat is natuurlijk het 21e-eeuwse museum ten voeten uit: inhaken op de beleveniscultuur, kunst als een dagje uit.

'Beyond Imagination' grenst aan collectiepresentaties waarmee het museum laat zien welke belangrijke namen het de vorige eeuw allemaal tijdig aankocht, en waarmee het zich een internationale naam verwierf. Lang stond dit alles in depot. Zo lang, dat de jongste generatie kunstenaars en kunstliefhebbers in Nederland niet gewend zijn aan een Stedelijk Museum als hét artistiek ijkpunt van Nederland. Een prestigieus instituut, dat was het in de vorige eeuw, bewijzen ook deze tentoonstellingen - de vaste collectie overtuigt meer dan het studieuze 'Beyond Imagination'. Als het museum de nieuwste generatie ook wil meeslepen, is er werk aan de winkel. De glanzende architectuur doet alvast zijn best.



Beyond Imagination, t/m 11 november in het Stedelijk Museum, Museumplein 10, Amsterdam. Di-wo 11-17u., do 11-22u., vr-zo 11-18u. www.stedelijk.nl (foto via Stedelijk Museum Amsterdam, door G.J. van Rooij: zaalaanzicht Beyond Imagination)