Zeg het met bloemen
(Rotterdams Dagblad, 21 juni 2005)
Willem de Kooning is zo vaak ondervraagd over de ideeën achter
zijn meesterwerk 'The Door', nu nog ruim een week te zien in de
Kunsthal. De Kooning had geen antwoorden. Ik heb het gewoon geschilderd,
zei hij. Misschien had hij het zichzelf gemakkelijker gemaakt door
de titel achterwege te laten. Echt strenge kunstenaars nummeren
hun werk hooguit om niet de tel kwijt te raken. Titels leiden maar
af, of, vertellen iets dat het beeld niet zelf kwijt kan. In dat
laatste geval blijft het kunstwerk vaak in gebreke. Maar stel je
wil als kunstenaar krachtige emoties verbeelden, noem je het werk
dan ook 'Afscheid'? Niets zo frustrerend immers als de kijkers denken
dat het gaat om gele strepen. Je kunt ook nóg verder gaan.
Je kunt je voorstellen hoe een kunstenaar - de meesten zijn natuurlijk
niet zo - na de kwast of computermuis te hebben neergelegd, het
beeld 'af' maakt met een onverwachte titel. Abstracte vlekken maar
het heet: 'Onzichtbare krachten'. De kunstenaar legt het hiaat tussen
beeld en de titel op sluwe wijze neer bij de kijker: Ziet u dit
dan niet? Waar dit over gaat? Dom hoor. Zo'n hiaat krijgt dan mythische
proporties: er ontbreekt iets en je ziet het niet, maar zijn de
meest elementaire zaken in het leven niet ook onzichtbaar? Opgeblazenheid
komt in de beste families voor. Couperus begon zijn loopbaan ooit
met de dichtbundel 'Orchideeën' met pompeuze gedichten als
'O Zilv'ren Nacht' die vervolgens nergens meer over gingen. Met
hem is het ook goed gekomen.
Verena Six fotografeert al twintig jaar, het liefst bloemen. Bij
Galerie Contempo hangen veertien close-ups van exotisch uitziende
bloemen die doodgewoon in haar achtertuin groeien. Six kruipt met
haar camera zo diep in hun hart dat je meeldraden en trillende dauwdruppels
scherp ziet maar de bladen erachter wazig zijn en ver weg lijken.
Eén bloempje wordt al een universum op zich. Bloemen worden
al generaties geportretteerd, denk aan Mondriaan, die verwelkende
bloemen tekende als theosofische symbolen van leven en dood. Georgia
O'Keeffe schilderde enorme closeups van bloemen en ook fotografen
bleken bij machte de schoonheid van bloeiende of stervende bloemen
vast te leggen.
Six gaf haar bloemenserie bij Contempo bij nader inzien de dramatisch
mystieke tentoonstellingstitel Stigmata mee. De stigmata, oftewel
de wonden van de gekruisigde Christus, hebben als symbool weinig
van doen met meer kosmische ideeën over bloei en leven na de
dood, laat de kerk het niet horen, maar als je het breed ziet, en
probeert als kijker mentaal buiten het beeld te treden, dan lukt
het vast wel. Daar hoeft het kunstwerk zelf niets voor te doen.
Six kan over één ding wel tevreden zijn. In haar
opzet, de schoonheid van bloemen vastleggen, is ze zeker geslaagd.
Net zoals anderen dat voor haar al deden, bewijst Six dat bloemen
op foto's stralender kunnen zijn dan in het echt.

'Stigmata', t/m 2 juli 2005, Galerie Contempo, Breitnerstraat 46
c Rotterdam. Wo - vr 11 - 17 uur
|