Foto's over Afrika bestaan in twee soorten. Je hebt de foto's die de bekende verhalen van armoede en oorlog bevestigen. En je hebt de foto's die juist andere verhalen vertellen. De foto's van de Zuid-Afrikaanse fotograaf Pieter Hugo doen allebei. De afgelopen jaren portretteerde hij albinokinderen en eigenaars van gedomesticeerde hyena's. Vervolgens ging hij meedoen met de Nigeriaanse filmindustrie door daar acteurs als zombies te schmincken en te fotograferen.

Aan die reeks heeft Hugo nu een maatschappelijke aanklacht toegevoegd. Twee jaar geleden reisde hij naar de Ghanese hoofdstad Accra waar in de sloppenwijken een gigantische vuilnisbelt is ontstaan. Arme mensen, veel weeskinderen, lopen er rond door het vuilnis. Deze foto's bevestigen het beeld van Afrika vol armoede en ellende. Maar ze vertellen ook iets anders: deze gifbelt bestaat uit afgedankte computers en koelkasten uit Europa en de VS. Het zijn de spullen die we hier weggooien. Hugo laat zien dat weggooien niet betekent dat het weg is. Het gaat naar Ghana, naar een gifbelt.

Maar het is nog erger: deze milieuramp wordt gebruikt als markt. Kinderen en volwassenen halen alle computers en koelkasten uit elkaar omdat de draden en stekkers geld opleveren. Ze stichten brandjes om de kostbare materialen zoals koper eruit te halen. Zware gifdampen zijn het gevolg. Hugo had er veel last van toen hij de foto's maakte en hij zat er maar tijdelijk. De mensen op zijn foto's kijken allemaal doodmoe. De zwaar verontreinigde rivier stroomt vanaf de gifbelt langs de voedselmarkt van Accra.

De moraal is helder: onze verantwoorde afvalscheiding is niet zo keurig. Het verwoest levens. Maar Hugo's foto's zijn niet enkel een aanklacht. Ze zijn ook mooi. Hij portretteert mooie mensen met glanzende lijven in een zwartgeblakerde wereld. Grote rookpluimen stijgen dramatisch op. Eén van de vuilniszoekers draagt een puntgaaf zachtroze overhemd op een satijnen rok - tussen het afval is soms designkleding te vinden. Pratend in een mobiele telefoon, elegant leunend op een vermolmde kar, zou deze tragische persoon zo in een edgy modereportage passen. Deze postapocalyptische, dramatische schoonheid vangt Hugo in grote vierkante composities die hij strak wit inkadert. En tegelijk is het wel heel cynisch om deze gruwelijke foto's mooi te vinden. Hugo's Afrika is een ingewikkelde wereld.

Pieter Hugo, Permanent Error , t/m 3 juli 2011 in Galerie Cokkie Snoei. Mauritsweg 55, Rotterdam; Hazenstraat 11, Amsterdam. www.cokkiesnoei.com (foto's: cokkiesnoei.com)