Van het paradijs in de groepstentoonstelling 'Paradise Gained' word je niet heel vrolijk. Vijf kunstenaars exposeren films en foto's die geluk verbeelden maar je toch een licht gevoel van ongemakkelijkheid bezorgen. Sinds de echte hof van Eden niet meer bestaat, behelpen mensen zich met parkjes, terrasjes aan zee, en extra heesters in de achtertuin. Dat verlangen om stoeptegels en hekjes weg te denken en je de ongerepte natuur in te beelden, dat is wat deze vijf kunstenaars in beeld brengen. Als je goed kijkt is het paradijs heel dichtbij, is de boodschap.

Bijvoorbeeld achter je huis. Sara Blokland fotografeerde een achtertuintje van een man met groene vingers. Het laat zien dat tuincentra heel wat meer decoratiefs te bieden hebben dan alleen tuinkabouters. Met kleine perkjes, bloempjes, plantjes en keramische tierelantijntjes heeft de bewoner het lapje grond tot op de centimeter nauwkeurig ingericht. Veertig foto's haalde Blokland uit dit ene tuintje, dat zit ingeklemd tussen het grijze baksteen van aangrenzende rijtjeshuizen.

De combinatie van grijs beton met vleugjes groen is niet exclusief voor Hollandse nieuwbouwwijken. Antoinette Nausikaä Slagboom zocht het groene paradijs in de volgebouwde steden van Japan, waar een park al als knap avontuurlijk geldt. De personages in Slagbooms film en foto's hangen rond op terrasjes en turen over balustrades - ze genieten van de natuur zonder het voorgeschreven voetpad te verlaten. Eén foto toont een jonge man die ligt te zonnen op een groenstrookje, met een washandje op zijn gezicht tegen de ergste zon. De prullenbak en de twee voetpaden aan weerszijden, heeft de zonaanbidder al lang weg gefantaseerd. Dit is net zo aandoenlijk treurig als Bloklands achtertuintje.

Toch gaat de tentoonstelling niet over kneuterigheid. Het gaat over fantasie, over de gave om het paradijs te zien op plekken waar een ander die niet ziet. Ellen Kooi fotografeerde een meisje dat een gat in de lucht springt, en honden die in een grijs havengebied een ondergelopen veld in rennen. Op haar foto's is het steevast bewolkt - dodelijk voor een dagje uit. Maar dat deert de personages niet.

In veel kunstwerken is de hoofdrol weggelegd voor kinderen. Die hebben weinig planten nodig om hun eigen paradijs te verzinnen. Of hun eigen jungle, zoals op een foto van Elspeth Diederix waar een jongetje een mysterieuze lichtgevende vaas draagt, omgeven door onheilspellend grote planten. De mooiste kinderfoto is van Lin de Mol. Zij fotografeerde een klein meisje dat in een dor, stoffig berglandschap aarde over de onvruchtbare grond strooit. Het peutertje lijkt door het kikvorsperspectief een reus, het ruwe steenlandschap lijkt bijbels, de eenvoud en afmetingen monumentaal.

Het is goed dat de galerie niet alleen maar beelden van Vinex-locaties heeft gekozen. Daar buigen al zo veel kunstenaars zich met lichte spot over. 'Paradise Gained' is dan ook niet ironisch, daar is het te optimistisch voor. De exposanten zijn aan elkaar gewaagd, het werk versterkt elkaar. Hoe langer je kijkt, hoe meer je meegaat met de hoofdpersonen die denken 'Hé lekker, even eruit' ook al staat de betreffende natuur in plastic potjes en kan het elk moment gaan regenen.

'Paradise Gained', t/m 9 september 2007 in Galerie LUMC, Albinusdreef 2, Leiden. Ma - zo 8 - 20 uur. (foto: Lin de Mol 'Origin')