sandrasmets.nl w w w
 
 
sandrasmets.nl / fotografie / nickolas muray
Een onvergetelijke muze
(AD/Rotterdams Dagblad, 13 september 2005)

Nickolas Muray had al een hele geschiedenis achter zich, toen hij in 1931 in Mexico belandde. De Hongaar was de oceaan overgestoken om in de VS zijn geluk te zoeken, en te vinden. Hij ging als fotograaf werken voor tijdschriften en zijn toendertijd uitzonderlijke keuze om in kleur te werken, en met soft focus, maakte hem een veelgevraagd reclamefotograaf. Hij pionierde met beelden van dames in bikini als reclamemiddel.

Het moet een tweede cultuurshock zijn geweest toen hij in Mexico kennismaakte met de politiek geëngageerde kringen van schildersechtpaar Diego Rivera en Frida Kahlo. Hij werd er kind aan huis maar toch duurde het nog zes jaar voor hij Kahlo zou gaan portretteren. Met het aanbreken van de jaren veertig liepen zowel haar huwelijk als haar geheime affaire op de klippen, maar Muray bleef van haar houden. En hij bleef haar fotograferen. Tien jaar portretten van zijn jonge Mexicaanse muze hangen nu in de Kunsthal.

Murays portretserie is niet erg bekend, Kahlo's gezicht is dat wel. Haar markante kop met doorlopende wenkbrauwen en priemende ogen heeft ze zo vaak zelf geschilderd, dat ze er mythische proporties door heeft gekregen. Het is opvallend dat de ervaren Muray haar precies zo portretteert. Alsof zij baas over de camera was. Zijn foto's tonen een Indiaanse godin, in folklorekleding en getooid met bloemen, met een Mona-Lisaglimlach en ongenaakbaar als een christelijke heilige.

De serie is bijna net zo statisch als de zelfportretten die Kahlo schilderde om uit te stijgen boven haar invaliditeit. Ook Murays beeltenissen tonen een sterke vrouw die er allesbehalve gebroken uitziet. Maar niet in alles was hun stijl hetzelfde. De warme gloed die Muray aan Kahlo's kleurrijke verschijning geeft, zo kunnen alleen commerciële fotografen dat. Iets wat hij later ook zou doen bij Marilyn Monroe en Liz Taylor.

Niet op elk beeld staat Kahlo alleen. Muray maakte van haar en Rivera ware staatsieportretten. Aanschouw: de koning en koningin van de Mexicaanse avantgarde. Maar ook toont de Kunsthal drie foto's die Muray met de zelfontspanner maakte, van hem en Kahlo samen. Onbewogen als altijd domineert haar charismatische gestalte ook dan het beeld, maar wetende wat wij weten, zien wij toch wat meer. Heel lichtjes leunt ze naar haar minnaar toe, of legt haar hand iets te sensueel om zijn nek. Ondanks hun leeftijdsverschil zou Muray haar jaren overleven, maar hij zou altijd haar beeltenis bij zich in huis houden. Hij zou haar nooit vergeten.


'Frida Kahlo, ik zal je nooit vergeten', t/m 25 september, Kunsthal, Westzeedijk 341Rotterdam. Di - za 10 - 17, zo 11 - 17 uur. www.kunsthal.nl

sandrasmets.nl / fotografie / nickolas muray