Eén op zes, of: één op twee. Het zijn onwaarschijnlijk steriel klinkende cijfers waarmee de beklimbaarheid van de gevaarlijkste bergen ter wereld wordt aangeduid. De werkelijkheid achter deze cijfers is huiveringwekkend: één op de zes alpinisten of één op de twee haalt de klim niet, de kans op overlijden is heel groot. Bij zoiets vragen veel mensen zich af: waarom? Waarom in vredesnaam wagen mensen hun leven voor zoiets?

Het antwoord ligt verpakt in de spreekwoordelijheid van de Mount Everest. Het bereiken van zo'n onhaalbaar doel, het overwinnen van een berg, is als een overwinning op de wereld. De Mount Everest - overigens één op zes - is niet de hoogste berg, maar wel de meest mythische. Iemand die zich wilde voegen in het rijtje durfals die dit dak van de wereld heeft bedwongen, is Guido van der Werve. Deze videokunstenaar maakt de afgelopen jaren naam met werk waarvoor hij zijn menselijke vermogens uitput. Hij reisde al eens af naar de Noordpool, waar hij 24 uur lang tegen de aardrotatie in liep. Ook liep hij over een ijszee uit voor een ijsbreker die achter hem het ijs deed splijten en akelig dichtbij kwam.

Kou en ontberingen, niets is Van der Werve te veel voor zijn kunst. Behalve dan de Mount Everest. Het team bergbeklimmers waar hij mee op pad zou gaan, raadde het hem af. Ze wezen hem op de Aconcagua in de Andes, met 6962 meter toch ook niet mis. Dat lukte. In 2011 zou hij deze berg inderdaad beklimmen. Die triomf leidde tot een kunstwerk dat zich nu bevindt in de kunstcollectie van het AMC. Het is een drieluik met onder meer een zelfportret dat Van der Werve maakte bovenop de Aconcagua. Het moet het moment zijn geweest dat ze er aankwamen, aan zijn vermoeide gezicht zie je het besef indalen: het is gelukt.

De kunstenaar ligt op de grond, omgeven door jacks van vliegeniersnylon. 'Mount hard' is nog net te lezen op zijn jas, een afgebroken logo. Het licht is wat gelig, hij heeft geen dikke spiegelreflexcamera meegesleept - op deze hoogte is het zelfs de kunst om te zorgen dat de batterij van je camera niet bevriest. De kleine pupillen in zijn groenbruine ogen lijken te verdwijnen, alsof de blik meer naar binnen gericht is. Zijn mond hangt open, er kleeft iets korstigs in zijn baard. Ecce homo, deze man die niet de zonde van de wereld op zich neemt, maar dit doet voor de kunst, of eigenlijk voor zichzelf. Lijden in de kunst past in de traditie van heiligen, aanbeden voor hun durf en liefde voor God. Maar Van der Werve leeft in een tijd van ego-spiritualiteit, waarin mensen hun leven zin willen geven door diepe inzichten en hoge prestaties. Met het beklimmen van deze schepping Gods vestigt Van der Werve meer dan een persoonlijk record: het kan niet anders dan dat hij de eerste kunstenaar is die kunst heeft gemaakt op 6900 meter hoogte.

Falen, slagen, ambitie - veel ligt besloten in deze foto. Zijn blik is half angst, ongeloof en het punt waar lijden kan omslaan in blijdschap en vermoeidheid. Het hoogste punt van een berg valt samen met het hoogtepunt van het kunnen van de mens. Daarover gaat het tweede deel van het drieluik: een tekstwerk waarin de kunstenaar bondig, encyclopedisch, vier relevante lemma's opsomt, zoals 'Guido van der Werve'. In een korte alinea is te lezen wie hij is, dat hij als kunstenaar op 18 januari 2011 de Aconcagua bereikte, nadat hij op een ladder bij zijn geboortehuis in Papendrecht had geprobeerd de beklimming van de Mount Everest na te bootsen. En had gefaald.

De andere drie lemma's luiden 'Mount Everest' - over alpinisme en spreekwoordelijk verlangen, 'Escapism' - het doorbreken van sleur en depressie, en 'Goal' - het streven naar iets belangrijks. Zo, op een A4tje, is het leven en zijn van Guido van der Werve samengevat. Sensatiezoeken en zingeving liggen dicht bijeen bij mensen die zichzelf willen overstijgen. Misschien is bergbeklimmen zinloos maar als je jezelf of de wereld niet wilt overstijgen, wat heeft dan wel zin in het leven? In dat we zo kort op deze aardbol bestaan, nietig en vergankelijk vergeleken bij de grootse natuur?

En hoe zo'n gedroomde overwinning eruit ziet, ook dat brengt Van der Werve in beeld. Nadat hij zijn gezicht had gefotografeerd daar bovenop die Argentijnse berg, draaide hij de camera naar boven. Zo dicht bij de hemel schenkt God hem de perfecte lucht voor deze situatie: knalblauw, enkel een kleine gradatie van lichtblauw naar dieperblauw. Letterlijk geen vuiltje aan de lucht. Enkel helderheid. En het zicht tot diep, diep in de kosmos. De top van de wereld. Het is gelukt. Het is klaar. Nu hoeft niets meer.

www.amc.nl / issuu.com (foto: detail 'Nummer dertien Effugio No.3 Aconcagua', Guido van der Werve, 2011. Collectie AMC)