Het toeval is de erfvijand van de kunst. Vanwege het gevaar dat het resultaat toch anders uitpakt dan de kunstenaar bedoeld had. Toeval kan ook een redding zijn, als je geen inspiratie hebt, of, positiever gezien, als je iets groters en hogers wil aanwenden dan jezelf. Daarom lieten sommige Surrealisten hun levenskeuzes, zoals wel of niet emigreren, bepalen door kop of munt. Kunstenaar Bart Benschop gebruikt het toeval zoals fotografen dat kunnen doen: de lens open zetten en vol spanning afwachten wat de gevoelige plaat opvangt. De offers zijn klein, de winst is groot. Benschop exposeert zijn fotowerken bij MK Galerie.

Al een jaar of vijf fotografeert Benschop vanuit rijdende auto's. Lantaarnpalen, nieuwbouw en bomen belanden zo op het filmpje dat hij vervolgens hergebruikt. Zodoende schemeren een tweede en zelfs derde laag uitzichten door de eerste heen. Per filmpje knipt hij het beste deel uit en blaast dat op tot langgerekte beelden, waar je na goed kijken gemiddeld wel tien verschillende foto's in kunt ontdekken.

Echte landschappen worden het niet. Het zijn geen panorama's die nieuwsgierig maken: je vraagt je nooit af waar die flats staan of wie in die bedrijventerreinen werken. De tijd van de grote panorama's is voorbij, zegt Benschop die liever zappend werkt. Dat is meer van deze tijd. Zijn snelle en bewogen beelden van een troosteloze betonwereld doen inderdaad denken aan de vluchtige blik van onze beeldcultuur: filmisch en fragmentarisch. Zo kijkt ook een toerist tijdens de lange busreis naar Spanje uit het raampje.

Het toeval is een rijke bron van onbekend materiaal. Je zou er als kunstenaar hebberig en gemakzuchtig van worden, maar je kunt het ook slim bedienen. Door toevalstreffers uit te kiezen, wat Gerco de Ruijter doet met zijn opnames die een vlieger vanuit de lucht maakt. Of door het gevonden materiaal te bewerken. Met de computer poetst Benschop de kleuren op en daarna drukt hij de beste delen af op dibond - een kunststof dat na de lichtbak de beste techniek is om glans en diepte van foto's te versterken.

Kunstenaars voegen vaak plaatjes samen om ze nieuwe betekenis te geven. Die behoefte heeft Benschop niet: het gaat hem puur om het kijken. Maar ook al druk je foto's duur en glansrijk af, de composities moeten maar toevallig sterk uitpakken, en dat doen ze vaak niet vanzelf. Terwijl kunst dat wel nodig heeft, zeker wanneer je zoals Benschop het grote verhaal uitsluit om je puur op het visuele te richten.

Bart Benschop, t/m 16 april in MKgalerie.nl, Witte de Withstraat 53, Rotterdam. Wo - zo 13 - 18u. Inl.: 010 2130991 / www.mkgalerie.nl