Hangplek voor de Rotterdamse eend
(NRC Handelsblad, 27 juni 2009)

'Hoeveel openbare ruimte kunnen wij verdragen?' vraagt Bjorn Andreassen zich af op zijn website - hij is een van de exposanten in Waterworld, een buitententoonstelling op, inderdaad, het water. Het antwoord op de vraag is simpel: heel veel. Er is geen overschot aan openbare ruimte in Nederland, integendeel. Het probleem zit hem in de manier waarop we met die ruimte omgaan: iedereen wil het hebben. Bedrijven willen er reclame maken, belangengroepen willen zich profileren in monumenten of demonstraties, burgers willen er zichzelf kunnen zijn, gemeentes organiseren er festivals, en beeldende kunst vindt ook dat het er iets moet uitdragen. Het is er kortom nogal druk. Over die drukte gaat, in zekere zin, Waterworld: zelfs het water in de stad mag niet gewoon water zijn maar moet een functie vervullen.

'Waterworld' is een expositie van Galerie op de Rotte, die de titel niet zomaar heeft gekozen: het klinkt als een festival, een waterfestijn, en dat is het ook. In het kader van Rotterdam jongerenhoofdstad (eigenlijk ook een soort festival) maakten ruim twintig jonge kunstenaars samen zes grote drijvende kunstwerken die flirten met de claim van entertainment op de openbare ruimte. Dit geldt het duidelijkst voor een enorm opblaasbaar hertje (dat wel verdacht veel lijkt op een enorme badeend van een andere kunstenaar, Florentijn Hofman).

Het hertje dobbert in de Rotte tussen een overstroomd huis, een sculptuur van golvende vormen, en wat abstracte constructies van buizen, hout en andere grofvuilachtige materialen. Een vrolijke stoet, die aan weerszijden van de Rotte wordt geflankeerd door springkussenkastelen. Het ziet er toepasselijk uit ook al horen de kastelen vermoedelijk bij andere evenementen, die bewoners de openbare ruimte in willen trekken om daar aan sociale cohesie te gaan doen.

Goed thema. Maar wel draagt deze kunst bij aan het bekritiseerde entertainment van de openbare ruimte. Als je de bonte stoet ziet dobberen, bekruipt je de vraag 'moest hier nu ook al kunst?' Tussen alle winkels, verkeer, sportveldjes, podia en springkussens, konden ze zelfs dat stukje water niet met rust kunnen laten?

Dankbaar in elk geval zijn de eenden en meeuwen, die van het gladde hertje afglijden maar de andere sculpturen en masse bevolken. Dat is maar goed ook, stelt 'Versch', een ontwerpduo dat een van de sculpturen ontwierp. Versch komt op voor de eenden die in Rotterdam in de verdrukking komen. De stad is vies en druk, parkjes worden op de mens ontworpen, er is weinig plek voor eenden. Versch maakte daarom een chaotische sculptuur die op een paar vierkante meter zoveel mogelijk neststructuren en zitplekken voor watervogels biedt, die daar ongestoord hun gang kunnen gaan. Daarbij is dit pittoresk drijvend natuurparkje omgeven door webcams voor de eendminnende thuisblijver.

Arme eenden, hetzelfde lot beschoren als het water - geconfisqueerd, gethematiseerd, en geconceptualiseerd tot een kunstproject met een boodschap. Ja, Waterworld heeft gelijk. De druk op de openbare ruimte is héél groot.

Galerie op de Rotte, 'Waterworld', tot eind september 2009, Zaagmolenkade Rotterdam. www.galerieopderotte.nl (foto's Galerie op de Rotte: detail Curving Place, kunstproject studenten; bouwen van Habitat op de Rotte, project Versch)