Misschien weet u het niet meer, dat het Russische ruimtestation Mir in 1997 in botsing kwam met een onbemand ruimtevrachtschip. En het was al aan het aftakelen. Kunstenaars Chris Baaten en Marianne Theunissen weten het nog wel. Ze bootsten een soort botsing met rondzwevende spullen na op de Kunstvlaai, die vandaag opent in een oud schoolgebouw. In een soort spacy plastics hangen meubels en rolkoffers - artistieke vrijheid - quasi-zwevend aan het plafond, met astronautenonderbroeken die zich losmaken om voor eeuwig het heelal te blijven doorkruisen.

Deze wilde fantasie wordt er geëxposeerd door het Amsterdamse Kunsttraject, een van de zeventig kunstenaarsinitiatieven en kunstopleidingen die zich presenteren in dit festival van exposities, debatten, filmavonden, evenementen. In 1997 begon de Kunstvlaai als protest, opgericht door instellingen die waren geweigerd door de KunstRAI. Die tijd is voorbij. "We zijn geen anti-beurs meer," vertellen curatoren Natacha Ginwala en Fleur van Muiswinkel: "In deze tijd van bezuinigingen is het juist zaak om positief samen te werken, samen te experimenteren en te netwerken. Sommige van de initiatieven hier bestaan volgend jaar niet meer."

Bij die nieuwe koers hoorde een nieuwe locatie. Het festival wil zich vanaf nu elke keer wortelen in een andere buurt - dit keer aan de Zuidas lokt het de zakenlui uit het WTC-gebied met lunchtours, het gelegenheidsrestaurant richt zich op gezinnen. De school stond op de nominatie gesloopt te worden, waar sommige kunstenaars al enthousiast een voorsprong op wilden nemen. Die werden teruggefloten: de eigenaar wil de vloeren toch nog heel laten. Sommige exposanten vinden dat niet erg en benutten de charme van de versletenheid. Stichting Zet exposeert zwart-wit tekeningen van Roland Sips bewust op verschoten muren. Het klaslokaal ernaast wordt juist volledig gewhitecubed door het Haagse initiatief 1646, waar François Lemieux een installatie bouwt naar oude etalagefoto's van Perzische tapijten. In het lokaal van de Nieuwe Vide bouwde Sjoerd van Leeuwen een theaterdecor voor filmbeelden van de Hedwigepolder met muziek van de opera die in 1830 de Belgische onafhankelijkheid inluidde, waar volgens hem alle getouwtrek rond de polder mee begon.

De afgelopen week werd non-stop getimmerd, bouwmarkten deden er goede zaken, busjes met opschriften als Free Pussy Riot reden schilderijen, oude meubels en zakken kindermaïs langs. Van totems in de fietsenkelder tot elfletterige woordkunst op zolder is het festival met vier verdiepingen kunst groter dan ooit, onder meer door de buitenlandse initiatieven, die zich niet enkel beperken tot het schoolgebouw. Clubs als het Russische Partizaning en het Rotterdamse Ruim sturen kunstenaars als verkenners de buurt in, om onderzoek naar deze woonwijk annex zakendistrict te vertalen in installaties of mee terug te nemen naar Moskou.

Maar wie de komende tien dagen het festival bezoekt, vindt vooral binnen allerlei verhalende kunst. Het Groningse Sign vat de kunstwereld samen in een driedelig Institute for Contemporary Culture, vertellen de kunstenaars in werkkleding. "Een presentatieplek, een werkruimte om aan de vraag te voldoen, achterin zit de kunstenaar concepten te bedenken. Een soort Vito Acconci." Wie van hen Acconci mag spelen, dat bepalen ze nog.

Tussen deze uitersten van ruimtevaart en parodieën op kunstinstituties is ook ruimte voor religieuze metaforen. "We bouwen een postapocalyptisch altaar, met Sinterklaas," vertellen de vermoeid kijkende kunstenaars van Milk tussen stapels hout. Maar is een altaar nodig na de apocalyps, als het Koninkrijk Gods is neergedaald op aarde? "Dat duurt maar duizend jaar. Dan begint alles weer van voren af aan." Tenzij de Mayakalender gelijk heeft en op 21 december de aarde vergaat - dan herbouwen ze een altaar bij Milk in Amsterdam, je weet maar nooit welke religie de juiste zal zijn.



'INexactly THIS' / Kunstvlaai, t/m 2 december 2012 in het voormalige Nicolaas Lyceum, Prinses Irenestraat 21, Amsterdam. www.kunstvlaai.nl (foto door Cassander Eeftinck Schattenkerk / via Kunstvlaai: Polly's Picture Show)