Internet als grabbelton
(Rotterdams Dagblad, 16 november 2004)
In eigen land roept de miljoenenverslindende NASA de kritiek op
van veel burgers, maar het was wel deze club die de cyborg uitvond.
Al in de jaren zestig onderzocht NASA hoe de mens in een machine
kon worden veranderd om in de ruimte te overleven. Andere longen,
tragere spijsvertering, neurologische aanpassingen tegen de sleur
- elk probleemgebied werd in kaart gebracht. Het is nooit uitgevoerd,
godzijdank, maar inspireerde wel veel comic books en dat is natuurlijk
ook heel wat waard. En, het inspireerde de computerkunst.
De tentoonstelling van het Dutch Electronic Arts Festival (Deaf),
dit jaar in een hoge donkere hal van de Van Nelle Fabriek, opent
met een videoclip van Björk op groot scherm. Deze animatie
van Chris Cunningham toont de IJslandse ster als zingende robot.
Het werk zet de toon: de relatie tussen mens en machine is een rode
draad in deze Deaf editie. Veelal niet als lichaamsvervangende techniek
maar zijn het de meer alledaagse magnetrons, tv's en gsm's die de
kunst domineren. Sommerer en Mignonneau ontwierpen telefoons waarmee
je 'bellend' elkaars hartslag, zweet en adem voelt - een staaltje
niet mis te verstane cyborg-erotiek.
Alledaagse technologie is ook de sportschool loopband van Marnix
de Nijs. Rennend over de band heb je uitzicht op fenomenale videobeelden
van een nachtelijk Rotterdam en waan je je in de stad zelf. Uiteindelijk
verhoogt de computer je snelheid wat meer angstzweet dan gewone
transpiratie oplevert en tot overmaat van ramp buldert een zware
stem je toe 'Run Motherfucker Run'.
Dat computers niet 's mens beste vriend zijn, illustreert ook n-Cha(n)t,
een installatie met spraakherkenningssoftware. Je betreedt een donkere
ruimte waar onzichtbare computers reageren op stemmen van bezoekers,
en op elkaar, en herhalen wat ze denken te verstaan. Zo ontstaat
een dialoog die echter kant noch wal raakt. Wij willen graag geloven
dat computers ons verstaan, maar n-Cha(n)t laat zien dat elke vorm
van begrip of menselijkheid berust op een misverstand.
Ondanks dat Deaf consumententechnologie bekritiseert, hebben de
computerkunstnerds wel iets overgenomen van het grote bedrijfsleven.
Vergeleken met eerdere edities is dit jaar de ooit zwaar technische
digikunst zelf gebruiksvriendelijk geworden, en is beter gaan communiceren.
Officieel is dat weliswaar bijzaak, want het echte thema dit jaar
is 'open systemen'. Bijvoorbeeld het ooit als militaire Amerikaanse
strategie bedoelde internet (als de Russen één computer
bombarderen, hebben de resterende alle informatie nog).
De exposanten in Deaf eren dit open systeem annex digitale grabbelton
door lustig met webfoto's, windowssystemen en zelfs virussen te
vj-en en te 'googlen'. Zoals filmpjesmachine onewordmovie.ch. Dit
laatste werk is ook thuis te beleven, net als meer kunst op Deaf,
dat door zijn digitale wortels niet alleen in de Van Nelle staat.
Thuis achter uw eigen pc kunt u lui en wel via deaf04.nl naar een
virtueel festival surfen, waar de kunst uit de tentoonstelling spelenderwijs
opduikt in weidse landschappen vol bits en bytes.
Deaf 04, t/m 21 november 2004 in de Van Nelle Fabriek, Van Nelleweg
1, Rotterdam. Dagelijks 11 - 20 uur. www.v2.nl
|