Het doet denken aan de 'salons van geweigerden'. De tentoonstelling Re:Rotterdam , honderd meter van de kunstbeurs Art Rotterdam vandaan, opende gisteren plagerig nét een paar uurtjes vroeger dan de officiële beurs. Een beetje kunstbeurs heeft zo'n alternatieve manifestatie, zoals de Kunstvlaai als protest ontstond naast de Kunstrai. Art Rotterdam is de tweede hedendaagse kunstbeurs van Nederland. Met zeventig galeries is het niet heel groot, meer passen er ook niet in de Cruise Terminal waar het al twaalf jaar plaatsvindt, maar voor de Nederlandse kunstwereld is het een hele happening.

Toch is van boze bijbeurzen in Rotterdam geen sprake. Re:Rotterdam toont bekende kunstenaars die allesbehalve geweigerd worden door de grotere galeries. "In de beurs krijg ik een paar meter", legt organisator Jaap Sleper van Galerie 10 uit, "Hier heb ik tien keer meer ruimte. En kan ik nog een dik feest geven ook." Dat dikke feest blijkt een terugkerend element te zijn in de vele festiviteiten rond Art Rotterdam. Een beurs alleen is blijkbaar niet meer genoeg. Op Facebook lokt het de bezoekers met vooruitzichten van een feestweekend Rotterdam vol gelegenheidstentoonstellingen en events bij bestaande kunstruimtes. City branding en festivalsfeer bepalen de nieuwe koers. Zelfs de meest alternatieve clubjes als De Player en Worm doen mee met speciale events - toch twee ruimtes die met noisemuziek in een totaal ander circuit zitten dan veel gegoede kunstverzamelaars.

Binnen in de luxueus ingerichte Cruise Terminal ontbreekt elk spoor van noise. Behalve dan in een conceptueel uitziende installatie van Nico Vascellari bij galerie Monitor, uit Rome: cassettelint dat in oude recorders een krakerig geluid voortbrengt. Veertig procent van de galeries komt uit het buitenland, vertelt directeur Fons Hof trots, en ze hebben veel galeries moeten afwijzen.

Blijkbaar is bij die ballotage het aanbod bekende twintigste-eeuwse meesters gesneuveld. De bekende Armando's en Schoonhovens ontbreken. Toch leeft de twintigste eeuw voort. Steven Aalders maakt schilderijtjes die sprekend Bart van der Leck lijken, maar dan met meer kleuren. Marc Bijl deed Mondriaan over, in zwarte lakverf en zilverspray. Jaap Kroneman perforeert zijn canvas net zoals Lucio Fontana in de jaren zestig, maar maakt van dat agressieve gebaar vrolijk uitgesneden vlaggetjes. Johan Nieuwenhuize bij Galerie Van Kranendonk doet het anders. Hij fotografeert beroemde kunstwerken waar je zijn gestalte in weerspiegeld ziet. 'Zijn' Hans Haacke is al voor de opening verkocht. 

Omdat beursdirecties vaak bang zijn voor bonte stands met van alles wat - 'winkeltjes' - is één kunstenaar apart uitgelicht: Navid Nuur. Deze Haagse conceptualist is met zijn cryptische installaties van tl-balken en pluisjes in een paar jaar uitgegroeid tot de lieveling van de Nederlandse kunstwereld. Voor deze beurs maakte hij een installatie van posters met schietschijven. Van kunstbladen kun je pijltjes vouwen om naar de schijven te gooien. Hiermee wil Nuur commentaar geven op hoe kunst op beurzen vaak wat teleurstelt.

Toch is de kwaliteit hoog, zeggen alle galeriehouders desgevraagd. Ook het publiek is enthousiast. Vier galeries durven solo's aan - waaronder heel fijne antimodieuze stilleventjes van Rien Jansen bij Het Wilde Weten. En de recessie? "Die duurt al drie jaar. We zijn er nog," zegt Gabriel Rolt, die katholieke schilderijen toont van de Spaanse David Pedraza, een fervente ex-katholiek. "Maar de BTW-verhoging, dat is een groter probleem." Ook anderen hebben het niet meer over de recessie. De Britse galerist Rob Tufnell vindt het juist wel goed, dat die hele art bubble is opgeblazen en de kunstwereld weer normale proporties heeft. Net terug van de grote Londense Frieze Art Fair vindt hij het heel prettig in Rotterdam. "Zo gemoedelijk, en uitzicht over het water."

Tufnell laat wel een twintigste-eeuwse kunstenaar zien: David Burton (1883-1945). Deze dakloze en brandwondenslachtoffer tekende rond 1940 op straat. Net toen hij ontdekt leek te worden, stierf hij, om daarna weer vergeten te worden. Tufnell toont zes wonderlijke aquarellen met lieflijk getekende oorlogsscènes en de bevrijding van Nederland, gemaakt naar krantenfoto's die Burton op straat vond. Toch nog een ouderwets tragisch Van Goghverhaal, zo maar tussen de hippe city branding en dikke feesten.

Beurs: Art Rotterdam 9 t/m 13 februari 2011 in de Cruise Terminal, Wilhelminakade 699, Rotterdam en Object Rotterdam t/m 13 februari in Las Palmas II, Wilhelminakade 326, Rotterdam. Do 12-18u., vr 12-21u., za en zo 11-19u. Inl.: www.artrotterdam.com (foto Art Rotterdam: Alicja Kwade, genomineerde Illy Prize).