De relatie die Salvador Dalí met godsdienst had, begon al goed. Toen hij opgroeide, moesten Spaanse katholieke jongetjes op school masturberen voor het beeld van de Heilige Maagd: de enige vrouw die ze mochten beminnen als ze priester wilden worden. Een dubieus verhaal, zoals met meer mythes en verhalen die Dalí verkondigde.

Deze hang naar persoonlijke mystificatie bracht hem ertoe om later, op middelbare leeftijd, alsnog contact met de kerk te zoeken. Begeleid door een manifest schilderde hij een madonna die echter niet meer als zodanig herkenbaar was. Ze was geëxplodeerd. Er zou heel wat meer religieuze kunst volgen. Bronzen sculpturen van Christus en engelen waarbij het ook lijkt of zich kleine ontploffinkjes hebben voorgedaan, zijn nu te zien bij Galerie Kralingen, of all places. Beelden en ook grafisch werk, uit de jaren zeventig en tachtig, de nadagen van Dalí's loopbaan als kunstenaar.

"Ook dit is Dalí," zegt de galeriehouder, die het niet juist vindt dat hij wel zijn bezoekers naar de grote Dalí-tentoonstelling in Boijmans stuurt maar dat andersom niet gebeurt. De Dalí die hij laat zien, maakte werk in grote oplages, te koop vanaf zo'n drieduizend euro tot ruim twee ton. Nog nooit heeft de galerie zulke hoge verzekeringspremies moeten ophoesten. Dalí behoort tot het rijtje veel vervalste moderne meesters, dat overigens wordt aangevoerd door Mirò - koop daar nooit wat van.

De Dalí's in Kralingen zijn daar gekomen door toedoen van de stichting die zijn nalatenschap beheert en dat volgens de galeriehouder zeer streng doet. Wie er een werk koopt, krijgt een certificaat van echtheid. Zelf heeft Dalí bij zijn leven enkel geprobeerd om zijn religieuze werk goedgekeurd te krijgen door de paus. Voor zover bekend heeft hij geen antwoord gekregen.

Toch behoren de engelen niet tot het sterkste werk in de galerie. Ze laten zien dat Dalí zich in zijn late jaren verliet op een reactionaire nostalgie die nogal drakerige beelden opleverde. Veel mooier is de asbak die er staat: een witte schaal met daarop een versmolten telefoon, een slak, en twee spiegeleieren die een herinnering zijn van Dalí aan zijn tijd in de baarmoeder. Het object kan moeilijk surrealistisch genoemd worden: wel goed gek maar zo precies gemaakt - hallucinaties zijn niet zo tastbaar.

De asbak staat er wat verloren bij en dat is kenmerkend voor de tentoonstelling. Deze lijkt toevallig bijeen geraapt te zijn met nogal verschillende series, maar dat is geen manco. Het maakt dat je onverwachte kanten ziet van de kunstenaar, ook al is de opstelling keuriger dan hij zelf zou hebben georganiseerd.

Het mooist zijn zijn droge naald etsen uit 1970. In surrealistisch uitgestrekte vlaktes, aangegeven met slechts enkele lijnen, dansen figuurtjes of blaast een kat naar een schuimbekkende hond. Een rake en rustige lijnvoering die ver verwijderd is van zijn gesmolten horloges en woeste visioenen. Ineens lijkt hij een gewone, oudere man te zijn geworden. Zo stil en rustig, doen ze meer denken aan de late tekeningetjes van Picasso en Matisse, al zou Dalí zelf die vergelijking absoluut niet gewaardeerd hebben.

'Dalí in Kralingen', t/m 11 juni 2005 in Galerie Kralingen, Gashouderstraat 9 Rotterdam. Wo - do 14 - 18 uur, vr 14 - 20 uur, za 14 - 18 uur.