De Eindhovense kunstenaar Charles van Otterdijk maakt graag lange wandelingen in de uitgestrekte bossen richting de Poolse grens. Een paar jaar geleden vond hij, op zoek naar verstilling, een verlaten bunker, niet uit oorlogstijden maar recent. Hij forceerde zich door de afrastering heen en maakte interieurfoto's die nu in Stroom hangen: kaal, steriel, met enkele raadselachtige meubels en apparatuur. Voer voor nachtmerries. Wat is dit? Misschien zo'n rendition center, waar de CIA op ander grondgebied terreurverdachten martelt?

Omdat hij van huis uit ruimtelijk kunstenaar is, besloot hij zijn herinneringen na te bouwen: een soort zendmast, sirenes, meubels. Het lijken props uit een oorlogsthriller. Hij toont ze in Stroom in donkergrijs geverfde zalen die hij vernauwde om ze op die bunkers te doen lijken. Een electronische ruis weerklinkt als beklemmende soundtrack, een geluidsbestand dat hij er op een usb-stick vond. Code? Spionage? Aan de vooravond van de opening vertelt hij dat kennissen in Duitsland hem aanraadden het land te verlaten, een zekere paranoia overviel hem. Terecht, denk je als je door zijn onheilspellende - en tegelijk esthetische - tentoonstelling wandelt. Wat weten wij gewone burgers nou werkelijk?

Daarom doet Van Otterdijks intrigerende expositie de aftrap van See you in The Hague, een langdurig programma van Stroom over de Haagse ambities om internationale hoofdstad voor de vrede te worden. Dat is een imago, de meeste Hagenaars ervaren hun stad anders. Omdat kunst beeldvorming bevraagt, wil Stroom bijdragen aan discussies over stedelijke ambities. Zo heeft het nog twee kleine tentoonstellingen. Eén gaat over honderd jaar Vredespaleis, via beeldvorming: spotprenten, de Madurodamversie. Daarnaast staat een tentoonstelling over meer antroposofische plannen uit 1905 om van Den Haag 'Wereldhoofdstad van het Internationalisme' te maken. De sterkste lobby wint, zo lijkt het, al incorporeerde Berlage's Vredespaleis wel die antroposofische ontwerpschetsen. Samen roepen die tentoonstellingen vragen op over hoe je een vredeshoofdstad vormgeeft: zet je in op rechtspraak, prestige, intellect? Daarover gaat See you in the Hague dat klinkt als een marketingslogan, maar een dreigkreet is die Palestijnen de Israëlische grenssoldaten toeroepen. Over imago gesproken.

Op dit programma sluit Van Otterdijk aan als een soort artistieke Snowden. Soort van - kunstenaars zijn geen klokkenluiders. Ze zijn weliswaar onafhankelijk, maar werken met verbeelding. Verbluft kijkt Van Otterdijk me aan als ik zeg dat ik zijn foto's niet geloof - die heeft hij toch zeker geënsceneerd? Ik troost hem met de opmerking dat het goed is dat zijn werk twijfels oproept. Dat is immers wat Stroom beoogt, vragen oproepen over rechtvaardigheid en defensiegeheimen? Van Otterdijk knikt, niet erg overtuigd.

Een verdieping lager bij Stroom exposeert hij mediafoto's van crisiscentra en ontmaskerde rendition centers. Daarnaast ogen 'zijn' bunkerinterieurs esthetisch, maar dat kan de fotografische gave van de kunstenaar zijn. Bovendien, waarom zouden martelkamers niet mooi gedesignd kunnen zijn? Ook daar zullen architecten en ontwerpers hun best doen. De gaskamers waren ook door Bauhausarchitecten ontworpen. Dat maakt deze tentoonstelling zo interessant: door die dreiging te esthetiseren maakt hij het zowel invoelbaar als onwaarschijnlijk. Fictie en realiteit versmelten, zijn paranoia blijkt besmettelijk waardoor ik Van Otterdijk uiteindelijk geloof. Al is het maar om die paar ongerijmde details op zijn foto's, zoals een hark in een boom of die dry bag in die isolatiecel. Zoiets verzin je als kunstenaar niet. Toch?



Tentoonstelling: Double Centre, t/m 17 november 2013 bij Stroom, Hogewal 1-9, Den Haag. Wo-zo 12-17u. www.stroom.nl (foto: Charles van Otterdijk, 'Location 1')