"Ah Kertész, wat zijn we hem allemaal veel verschuldigd" verzuchtte de Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson over zijn Hongaarse collega. Cartier-Bresson woonde in Parijs, waar behalve de beeldende kunst ook de fotografie in een artistieke stroomversnelling kwam. Het was dit klimaat waar eind jaren twintig oorlogsfotograaf André Kertész (1894-1985) neerstreek. Kertész had aan de frontlinies in de Eerste Wereldoorlog geleerd snel te reageren op onverwachte situaties. Het lijkt tegenstrijdig, maar daardoor wist hij ook het Parijse stadsleven op de juiste momenten vast te leggen. In tegenstelling tot de oorlogsgruwelen, waarvan zijn foto's overigens verloren zijn gegaan, krijgt het bruisende Montmartre via Kertész' camera een romantische warmte. Deze manier om alledaagse schoonheid te vangen namen de Franse fotografen graag van hem over.

Gezien Kertész' serieuze fotojournalistieke ervaring lijken zijn 'Distortions' uit 1933 een stijlbreuk. Vijftig afdrukken uit deze serie zijn voor het eerst in Nederland te zien, in de Kunsthal. Bijna allemaal tonen ze een vrouwelijk naakt tussen lachspiegels. 'Distortions' oftewel vervormingen tonen enorme dijen, meterslange benen en gekke bekken. De tentoonstelling in de Kunsthal lijkt zelf de geschiedenis van deze serie te vertellen, door te beginnen met een zelfportret. We zien Kertész met een eenvoudige Leica camera, een revolutionaire keuze, voor een lachspiegel. Achter hem staat zijn vriend Carlo Rim. Ze kijken serieus ondanks hun clowneske lichaamsverhoudingen. Op de tweede foto staat Rim in zijn eentje, ook weer voor een lachspiegel die hem zo honderd kilo doet aankomen rond de heupen. Kertész moet het naar zijn zin hebben gehad op de kermis want na deze twee foto's huurde hij twee Russische modellen in om hen bijna tweehonderd keer te laten poseren tussen een lachspiegel en zijn camera.

Hoe komt zo'n serieuze man tot zo'n raar onderwerp? Niet omdat hij het vrouwelijk lichaam mooier wil maken. In slechts een paar foto's maken de spiegeltrucs de vrouwenlichamen langer, slanker en eleganter. De meeste foto's zijn helemaal niet glad en sexy. Ruggen raken gebocheld en horrelvoeten vullen het beeld. De verklaring voor deze serie moet liggen in de verwant ogende beeldende kunst van die tijd. Kertész vervormde de werkelijkheid - net als Picasso en Dalí - en onderzocht ruimtelijkheid in het platte vlak - net als de Constructivisten.

Op foto's ogen zulke vervormingen echter nog schokkender dan in de schilderkunst. Bijna schilderkundig bijvoorbeeld is het surreële nummer 82: de hoekige schouders van de vrouw zijn het enige herkenbare in een draaikolk van waaierende radiatorbuizen tegen een muur, die overlopen in haar ruggengraat en eindigen in haar golvende heupen. Zulke tweedimensionale abstracties en driedimensionaal realisme wisselen elkaar in Distortions net zo vaak af als schoonheid en mismaaktheid.

Toch zie je aan de tentoonstelling af dat het een vormonderzoek was: er hangen mooie afdrukken bij, maar na twintig stuks weet je het wel. Het is wel bijzonder te bedenken dat Parijse tijdschriften zo vooruitstrevend waren dat ze meteen wildenthousiast de foto's afdrukten, ook al zitten ze vol gekke knieën en uitvergrote pukkelige billen.