sandrasmets.nl w w w
 
 
sandrasmets.nl / fotografie / ahmet polat
"Ik ben de zwarte zuster"
(NRC Handelsblad, 7 april 2011)

"Ik ben de zwarte zuster. Met een hoofd vol krullen, bloedrode lippen (.) Doodsbang zijn de kinderen die me zien." zo zingt Esmeray, een zwarte Turkse zangeres, over het racisme waar ze mee geconfronteerd wordt. Haar songtekst begeleidt een publicatie en fototentoonstelling van Ahmet Polat over Turken van Afrikaanse komaf: een eerbetoon aan een vergeten bevolkingsgroep.

Dat klinkt tragischer dan het is. Afro-Turken, zoals de officiële benaming luidt, zijn een geassimileerde bevolkingsgroep. Tijdens het Ottomaanse rijk zijn hun voorvaderen als slaven uit allerlei Afrikaanse landen gehaald. Hun nazaten zijn nu zo ingeburgerd, dat ze in de Turkse gemeenschap niet meer opvallen. Afrikaanse gebruiken zijn vergeten, de huidskleuren worden allengs lichter. Het is alleen dat hardnekkige racisme dat het verschil duidelijk maakt. Daardoor gaan sommigen toch op zoek naar hun Afrikaanse wortels. Eén van de personages in Polats fotoserie voelde zich geïnspireerd door de televisieserie Roots twintig jaar geleden, over slaven in de VS. Inmiddels heeft hij een Afrikaans festival in Turkije geïntroduceerd.

Polat is een Nederlandse fotograaf van Turkse komaf, die al jaren de meest uiteenlopende Turkse gemeenschappen fotografeert. Hij begon dichtbij, met Turken in Nederland. Daarna ging hij naar Turkije waar hij sindsdien jonge mensen portretteert die laveren tussen een islamitische en seculiere wereld. Enkele van die zwartwitfoto's, vorig jaar te zien in Foam, hangen nu ook in zijn tentoonstelling in Galerie Lief Hertje. Je ziet een man die stoer zijn borst ontbloot om een tatoeage van Atatürk te laten zien. Prachtig is een foto van twee jonge vrouwen die in zee in de branding zitten als een soort zeemeerminnen, maar dan met een sigaret in de hand.

Zulke esthetische vondsten ontbreken in de Afro-Turkse fotoserie. Die is meer rechttoe, rechtaan. Soms is een gezicht verscholen achter een blad of zie je mensen in gesprek. Maar de meeste portretten zijn klassiek en waardig, een soort staatsieportretten. In tegenstelling tot Polats andere foto's zijn deze in kleur. Dat brengt de geportretteerden dichterbij en benadrukt hun huidskleur. Daar is het Polat om te doen: zichtbaar maken dat deze Turken er anders uitzien. Dat voelt dubbel - een bevolkingsgroep die zich niet heel anders voelt, onderscheiden van een cultuur die de hunne is? Dat maakt het een project dat mooie foto's oplevert, maar vooral veel vragen.

Traces, t/m 18 juni in Lief Hertje en de Grote Witte Reus, Stationsweg 55, Den Haag. Di-vr 12-18u., za 12-17u. www.liefhertje.nl 

sandrasmets.nl / fotografie / ahmet polat